Statistisch en demografisch verslag 2010 - Centrum voor gelijkheid ...

Twee analyses betreffende de reden van deze vermindering (tussen 1998 en 2001) van het
erkenningpercentage per cohort van het statuut van vluchteling (Figuur 3.13) staan tegenover
mekaar. Voor de enen is dit het gevolg van een verhoging van het aantal ongegronde
aanvragen als gevolg van de gunstige opvangvoorwaarden in België, waar sommigen handig
gebruik van maken. Voor anderen is dit dan weer het gevolg van een striktere toepassing van
de erkenningscriteria of van een algemene ontrading van de aanvragen (zowel gegronde als
ongegronde).
Eerst en vooral zou er moeten worden op gewezen dat de Kosovaren, die het basiselement van
deze golf asielaanvragen vormden, vaak een tijdelijk beschermingsstatuut kregen die hen
feitelijk uitsloot van de positieve beslissingen, wat een vertekend beeld geeft van de meting
van de positieve beslissingen (ze hebben een asielaanvraag ingediend maar het onderzoek van
hun asielaanvraag is niet volledig afgerond).
Wat het algemene schema betreft en de verhoging van het aantal ongegronde aanvragen, is die
moeilijker te meten gelet op het ontbreken van nauwkeurige statistieken over de redenen van
de negatieve beslissingen. Een aantal elementen kunnen ons evenwel op weg helpen.
Enerzijds is het inderdaad zo dat een bepaald aantal ingediende asielaanvragen betrekking
heeft op een bepaald aantal nationaliteiten waarvoor de situatie in het land van herkomst niet
radicaal lijkt te zijn gewijzigd aan het einde van de jaren 2000. Bij de voornaamste
herkomstlanden waarbij de aanvragen kunnen ‘worden gezien’ als een poging om de
asielprocedure te omzeilen, zou men heel voorzichtig gewag kunnen maken van de aanvragen
van Slowaken, Roemenen, Bulgaren en Kazakken …
Het staat evenwel vast dat de verhoging van het aantal aanvragen aan het einde van de jaren
´90 grotendeels te wijten is aan het uitbreken of heropflakkeren van grote politieke crisissen.
Het stijgende aantal aanvragen uit de periode 1998-2000 had eerst en vooral betrekking op
Kosovo (de aanvragen van personen met de ‘Joegoslavische’ nationaliteit zijn tussen 1997 en
1998 vertienvoudigd en tussen 1998 en 1999 verdubbeld) en valt samen met een periode
waarin men sprak over een genocide gepleegd door de overheid in Belgrado. Tegelijkertijd
stijgen ook de aanvragen van Russen (en vooral Tsjetsjenen) explosief (verzesvoudigd tussen
1998 en 1999 en verdubbeld tussen 1999 en 2000) bij het uitbreken van de tweede oorlog in
Tsjetsjenië. Nog in diezelfde periode dienen ook Congolezen (D.R.C.) en Rwandezen steeds
meer asielaanvragen in en ook hier gaat dit gepaard met een belangrijk politiek keerpunt. De
regering in Kinshasa verliest op dat ogenblik immers de controle over het oosten van het land,
dat in handen komt van rebellen die de steun krijgen van de regering in Kigali. Die is op haar
beurt niet gelukkig met het feit dat Congo onderdak verleent aan de Hutu-milities.
De stabiliteit van het aantal erkenningen tijdens de tweede asielcrisis van 1998 tot 2001 is niet
enkel afhankelijk van het aantal gegronde aanvragen, de internationale situatie brengt immers
stromen op gang die niet anders bekeken kunnen worden als een vlucht voor grote crisissen.
Deze stabiliteit van de erkenningen dient dus – gedeeltelijk – toegekend te worden aan zowel
een tendens naar een grondigere onderzoeksprocedure, alsook aan de ontrading van een aantal
aanvragers (die gegronde of ongegronde redenen hebben om asiel aan te vragen). Sommige
aanvragers profiteren van de algemene crisis van het asielsysteem, tegelijk zijn er echter ook
personen die crisissen ontvluchten en hoegenaamd geen economische migranten zijn. Onze
erkenningpercentages per cohort kunnen per nationaliteit worden berekend (Figuur 3.15).
Daaruit blijkt dat de erkenningspercentages voor bepaalde nationaliteiten – onder andere de
Congolezen die zowat de meeste aanvragen indienen – sterk daalden hoewel het totale aantal
88