Statistisch en demografisch verslag 2010 - Centrum voor gelijkheid ...

De crisis en hervorming van de onderzoeksprocedure voor asielaanvragen, hebben een
aanzienlijke invloed op het erkenningpercentage gehad. Tijdens de periode waarin het
systeem was overbelast (van 1998 tot 2000), is het erkenningpercentage per cohorte sterk
gedaald, zelfs voor groepen waarvoor het aantal aanvragen niet is gestegen en die uit een
stabiel land afkomstig zijn. Door de verkorting van de behandelingstermijn van de aanvragen
en het teruglopen van het aantal aanvragen tot in 2008, is het erkenningspercentage gestegen.
De hervorming van de procedure in 2006 had twee grote gevolgen: de inkorting van de
erkenningstermijn voor het vluchtelingenstatuut en de toename van de erkenningspercentages
voor asielzoekers die in België zijn toegekomen tijdens de periode waarin het aantal
aanvragen daalde (tussen 2006 en 2008). Een ander gevolg was de invoering van de
subsidiaire bescherming waardoor Irakezen, Afghanen en in mindere mate Somaliërs van een
bijkomende internationale bescherming konden genieten. We wijzen erop dat de invoering
van de subsidiaire bescherming niet tot een daling van het aantal erkende vluchtelingen heeft
geleid. Tijdens de periode waarin het aantal aanvragen daalde (tussen 2006 en 2008) zagen we
het aantal erkenningen tot vluchteling zelfs toenemen.
Sedert het hogere aantal ingediende asielaanvragen vanaf 2008 is het erkenningspercentage
van asielzoekers die sindsdien in België zijn toegekomen, in zekere mate gedaald tijdens de
eerste maanden na hun aankomst. Het is echter nog te vroeg om de echte impact van deze
verhoogde instroom op het erkenningspercentage in te schatten, daar deze cohorten van
nieuwe asielzoekers op langere termijn opgevolgd moeten worden.
Algemeen valt een stijging van het gemiddelde erkenningpercentage niet te ontkennen.
Enerzijds is het aantal weigeringen tot erkenning na een piek te hebben bereikt op het
ogenblik van de massale instroom van asielaanvragers eind jaren 1990, gevoelig gedaald, om
sinds de toename van het aantal aanvragen in 2008 opnieuw lichtjes te stijgen. Anderzijds is
het aantal erkenningen tegelijkertijd relatief sterk gestegen in 2005, vooral door de
aanwezigheid van Russische asielaanvragers die op de vlucht waren voor het Tsjetsjeense
conflict. Zo waren de Russische vluchtelingen goed voor 45% van de in 2005 erkende
vluchtelingen. Tussen 2006 en 2010 waren de positieve beslissingen vooral voor nieuwe
nationaliteitsgroepen weggelegd zoals Irakezen, Afghanen en Guineërs. Andere, meer
traditionele groepe asielzoekers zoals Russen, Congolezen, Chinezen, Iraniërs en Rwandezen
blijven genieten van bescherming door de Belgische overheid.
Het aantal erkende vluchtelingen dat in België verblijft, blijft redelijk beperkt (iets meer dan
15.818 personen op 1 januari 2008) ook al stijgt het de laatste jaren licht. Het aantal
weigeringen van erkenning van het statuut van vluchteling ligt nog steeds een stuk hoger dan
het aantal erkenningen. Bovendien vergeet men soms dat bepaalde vluchtelingen opnieuw
vertrekken. De vluchtelingen krijgen trouwens heel vaak de Belgische nationaliteit wegens de
vereenvoudigde procedure waar ze gebruik van kunnen maken maar ook om zich er van te
verzekeren dat ze de bescherming van een statuut (terug) krijgen waarmee ze verder legaal in
België kunnen blijven en/of niet het risico lopen naar hun land van herkomst te worden
teruggestuurd en/of tijdelijk naar hun land van herkomst kunnen terugkeren met de zekerheid
naar België te mogen terugkeren.
Het lot van de uitgeprocedeerden, waaruit de meerderheid van de aanvragers bestaat, is
moeilijker na te gaan. De situatie van die personen maakt hun opvolging moeilijk. Ook al
bestaan er gegevens, een echte opvolging bestaat er niet. Een beperkt deel van de
uitgeprocedeerden wordt uitgewezen. Een ander deel zal uiteindelijk een verblijfstitel
ontvangen op een andere grond dan via de asielprocedure. Een deel verblijft onwettig in
101