Statistisch en demografisch verslag 2010 - Centrum voor gelijkheid ...

De definitie van het te bestuderen fenomeen moet de eerste onmisbare stap worden van dit
type ramingen. In de praktijk, is deze definitie vaak onnauwkeurig, wat moeilijk te verenigen
valt met het maken van een gegronde schatting. Twee hoofdtypes indicatoren kunnen worden
onderzocht: de ene met betrekking tot de irreguliere immigratie (de stroom), de andere met
betrekking tot de populatie in onregelmatig verblijf (de stock). De definitie van het eerste type
indicator is complex. Is er sprake van irreguliere immigratie, indien de grens op legale wijze
wordt overgestoken, maar het verblijf dat erop volgt onwettig wordt? Er is echter geen enkele
raming van de irreguliere stromen beschikbaar, die enigszins wetenschappelijk gegrond is.
Daartegenover werden wel verschillende pogingen ondernomen om het aantal vreemdelingen
dat hier onwettig verblijft, te schatten.
Voor België berusten de globale ramingen van het aantal vreemdelingen in onwettig verblijf
(of dat zich hier min of meer informeel beweegt) over het algemeen niet op een methodologie
die betrouwbaar kan worden genoemd. Zoals in de andere landen wordt de methodologie vaak
niet toegelicht, vermoedelijk omdat ze door de auteurs niet als voldoende gegrond wordt
beschouwd om een objectieve analyse te doorstaan (Jandl, 2004). De meeste van die
schattingen zijn immers enkel gebaseerd op het advies van een aantal experten (wiens
schattingsmethodologie meestal onbekend is) of op basis van methodes die op uiterst
betwistbare hypotheses steunen. 96 Ondanks dit alles, worden die schattingen nog steeds
gepubliceerd: volgens de auteurs zouden tussen de 40.000 tot 140.000 personen onwettig in
België verblijven (Kaizen en Nonneman, 2007).
Het voornaamste probleem is de methode waarbij gegevens die onder de vorm van een
onderzoek of fragmentarisch via politiestatistieken beschikbaar zijn, voor een schatting van de
totale populatie doorgaan. Aangezien de beschikbare schattingen in België objectief gezien
geen enkele wetenschappelijk betrouwbare methode voorstellen, zullen we ons hier beperken
tot het voorstellen van de wetenschappelijk erkende methodes.
In een referentieartikel rond het thema van de schattingen van de irreguliere migraties,
identificeert Michael Jandl (2004) volgende vijf belangrijke methodes voor de schatting van
het aantal personen dat onregelmatig in een land verblijft:
De schattingsmethodes op basis van residu’s: deze methodes bestaan in landen die
beschikken over een dubbele registratie van de populatie, de ene is beperkt tot de
wettig verblijvende populatie, de andere heeft betrekking op de feitelijke populatie
ongeacht haar verblijfsstatuut. Zo kan men in landen waar het verblijfsstatuut op het
moment van de telling wordt geïdentificeerd, proberen de omvang van de populatie
die er onwettig verblijft te schatten. Zo hebben in een aantal landen sommige
administratieve bestanden zowel betrekking op de wettig als onwettig verblijvende
populaties, terwijl andere zich tot de wettig verblijvende populatie beperken, waardoor
het mogelijk moet zijn de omvang van de onwettig verblijvende populatie ervan af te
trekken. Natuurlijk dient men voorzichtig te zijn met de betrouwbaarheid van
registraties en de verklaringen van personen in onwettig verblijf, maar deze methode
kan wel als basis dienen voor een eerste schatting.
hoog is. Ondanks zijn beperkingen, is deze registratie één van de zeldzame gevallen waar een reële schatting van
het fenomeen als basis kan worden gebruikt.
96 Een van de courante schattingen van 90.000 personen die hier onwettig verblijven is het resultaat van een
verhouding van 10% vreemdelingen die hier onwettig verblijven in verhouding tot de populatie die hier wettig
verblijft (Poulain, 1997). Die 10% is gekozen op basis van schattingen die in de buurlanden zijn aanvaard (die
over geen betere informatiebronnen beschikken als hier in België). Deze schatting is dan ook meer dan
betwistbaar.
175