Statistisch en demografisch verslag 2010 - Centrum voor gelijkheid ...

Op basis van de weinige betrouwbare aanwijzingen waarover we beschikken, is het verband
tussen populatie in wettig en in onwettig verblijf, lang niet zo duidelijk als we zouden kunnen
geloven 71 . Beide evoluties staan grotendeels los van elkaar. Zo heeft de regularisatiecampagne
die eind 1999 werd gelanceerd niet geleid tot een duidelijke groei van de vreemde populatie.
Integendeel, in de jaren 2000, 2001 en 2002 is de vreemde populatie sterk verminderd.
Bovendien ligt de samenstelling van de populatie in onwettig verblijf zeker niet in het
verlengde van de populatie in wettig verblijf; dit lijkt in te gaan tegen het idee dat de legale
immigratie de illegale immigratie voedt. De statistiek van het aantal aanhoudingen van
personen in onwettig verblijf door de politie is slechts een onvolkomen afspiegeling van de
samenstelling van de populatie in onwettig verblijf, maar brengt een duidelijke bevestiging
van wat we eerder al hebben gezegd (Figuur 4.27 en 4.28) 72 .
Natuurlijk zijn de niet-Europeanen ruimschoots oververtegenwoordigd in de populatie in
onwettig verblijf. Terwijl ze slechts ongeveer één derde van de vreemdelingen in wettig
verblijf vertegenwoordigen, zijn de niet-Europeanen goed voor meer dan drie vierde van de
intercepties van personen in onwettig verblijf door de politie in het jaar 2010. De belangrijkste
niet-Europese nationaliteiten die we aantreffen onder de bevolking in wettig verblijf in België
(Marokko, Turkije en Congo), bevinden zich natuurlijk onder de personen die vaak worden
geïntercepteerd. Ze verkeren echter niet per se in de meerderheid : de Turken en Congolezen
zijn hierin nauwelijks oververtegenwoordigd als men vergelijkt met de populatie in wettig
verblijf 73 . De Marokkanen, goed voor 7,7 % van de vreemde populatie in wettig verblijf,
vertegenwoordigen dan weer wel 16 % van de geïntercepteerden. De Turken, goed voor 3,7 %
van de vreemdelingen in wettig verblijf, vertegenwoordigen slechts 1,1 % van de intercepties.
De Congolezen, goed voor 1,7 % van de vreemde populatie in wettig verblijf,
vertegenwoordigen niet meer dan 0,95 % van de geïntercepteerden in 2010. Dit doet
vermoeden dat de belangrijkste niet-EU-lidstaten geen grote irreguliere immigratie
teweegbrengen in verhouding tot de wettelijke immigratie. Het feit dat er geen rekening wordt
gehouden met de personen in onwettig verblijf, leidt waarschijnlijk tot een onderschatting van
de omvang van de immigratie uit de belangrijkste herkomstlanden, maar minder dan voor
andere landen. Zo vinden we onder de belangrijkste niet-Europese landen vanwaar de
geïntercepteerde personen in onwettig verblijf afkomstig zijn veel nationaliteiten die een
belangrijke plaats beginnen in te nemen in de statistieken van de vreemdelingen in wettig
verblijf: Algerije, India, Brazilië, Irak, Palestina… Opvallend bij de personen in onwettig
verblijf is het grote aandeel EU-onderdanen (12% in 2010), vooral Roemenen, Bulgaren en
Polen Bulgaren die goed zijn voor 12 % van het totale aantal geïntercepteerden, terwijl deze
nationaliteiten slechts 7,8 % van de vreemdelingen in wettig verblijf vertegenwoordigen. In
dit precieze geval, merken we de laatste jaren, een toename op van de populatie in wettig
verblijf afkomstig uit die drie landen, terwijl hun aandeel in de intercepties onophoudelijk
daalde, behalve voor de Roemenen. De nieuwe migraties uit Centraal- en Oost-Europa zijn
71 Zie in verband hiermee de synthese van Michael Jandl en Albert Kraler (2006), die in detail aantonen hoe
complex het verband tussen legale en illegale migratie is en hoe bedrieglijk de intuïtie ter zake kan zijn.
72 Op lokaal vlak is het gebruik van grondige terreinonderzoeken zeker beter. Men kan echter niet overwegen om
dit soort onderzoeken op nationaal niveau te gebruiken, noch om fragmentaire lokale gegevens te extrapoleren of
bij elkaar op te tellen. In tegenstelling tot een aantal landen (bv. Spanje) is een telling van de vreemdelingen in
onwettig verblijf ondenkbaar.
73 Opgelet, het betreft hier (1) de nationaliteit die bewezen wordt aan de hand van identiteitsdocumenten, of (2)
bij afwezigheid van identiteitsdocumenten, de nationaliteit zoals ze door de geïntercepteerde persoon verklaard
wordt, of (3) de nationaliteit onder de welke de geïntercepteerde persoon gekend is bij de DVZ (indien de
persoon vroeger reeds in contact kwam met de diensten van de DVZ). De nationaliteit die tijdens de interceptie
wordt opgegeven, komt niet steeds overeen met de reële nationaliteit van de persoon. Men kan dus niet uitsluiten
dat bepaalde voorgestelde percentages in Figuur 4.27 vertekend zijn door dit fenomeen.
130