Statistisch en demografisch verslag 2010 - Centrum voor gelijkheid ...

7. Migraties en populaties in onregelmatig verblijf: kwantitatieve benaderingen en
statistische basisgegevens
Gegeven dat de nationale statistieken de vreemde populatie in wettig verblijf en de legale
migratiestromen voldoende dekken, blijft de vaststelling dat geen enkele van deze gegevens
rechtstreeks betrekking heeft op de vreemde populatie die hier onwettig verblijft of de
irreguliere migratiestromen. 92
Eigenlijk krijgen irreguliere migraties en de populaties die hier onwettig verblijven alle
aandacht, maar in feite slaagt de statistiek er momenteel niet in die thema’s op een
bevredigende wijze te benaderen. Het is immers niet gemakkelijk om alles wat onregelmatig
of onwettig verblijvend is via de statistieken te benaderen. Tot op vandaag waren de
kwantitatieve elementen die de problematiek beter in kaart zouden kunnen brengen amper
beschikbaar. Studies over irreguliere migraties en de migrantenpopulaties worden ontwikkeld,
studies die het fenomeen op wetenschappelijke basis proberen te kwantificeren daarentegen
bestonden er tot op heden weinig, zowel op internationaal als op nationaal vlak (Delaunay en
Tapinos, 1998; Kaizen en Nonneman, 2007). Vooruitgang ten gronde zou mogelijk zijn op
basis van zware methodologische investeringen en door enkele voorbeelden van goede
praktijken op te volgen (Jandl, 2004).
We geven een kort overzicht van de basis (of eerder het gebrek er aan) van de in België
beschikbare globale ramingen over de aanwezigheid van populaties in onwettig verblijf.
Vervolgens gaan we wat uitgebreider in op de indirecte elementen waarmee we bepaalde
facetten van de irreguliere immigratie kunnen evalueren. Op basis van die elementen zouden
we in de toekomst in staat moeten kunnen zijn op een gegronde manier de omvang van het
fenomeen te kunnen inschatten.
7.1 Beschikbare globale ramingen
Strikt genomen kunnen er geen statistieken worden gemaakt van irreguliere migratiestromen
en de aanwezigheid van personen in onwettig verblijf. 93 Inderdaad, het fenomeen is
grotendeels onbestudeerd terrein en de weinige registraties zijn uiterst partieel. 94 In het beste
geval kunnen we hopen om de omvang van de stromen en de betrokken populaties in te
schatten via extrapolatie of deductie op basis van aanwijzingen die bepaalde vormen van
onwettig verblijf verwoorden. Er zijn m.a.w. geen databanken beschikbaar waarmee personen
in onwettig verblijf eenvoudig kunnen worden geïdentificeerd, 95 maar enkel schattingen die
op indirecte aanwijzingen zijn gebaseerd.
92 Enige uitzondering vormt dat deel van de immigratie en de populatie in wettig verblijf dat afkomstig is uit een
voorafgaande onregelmatige immigratie of statuut.
93 We maken hier een duidelijk onderscheid tussen irreguliere immigratie en irreguliere aanwezigheid, aangezien
beide situaties niet noodzakelijk met mekaar verband houden. De irreguliere immigrant kan intussen
geregulariseerd zijn, terwijl de vreemdeling die hier onwettig verblijft, in het verleden mogelijks via legale weg
naar België gemigreerd kan zijn.
94 De enige rechtstreeks bijgehouden irreguliere immigraties zijn de verhinderde pogingen, die aanleiding geven
tot een terugdrijving, terwijl de enige geregistreerde vreemdelingen in onwettig verblijf net die personen zijn die
worden opgepakt en dus dreigen te worden verwijderd of die personen zijn die verzoeken te worden begeleid bij
hun terugkeer naar hun land van herkomst.
95 Spanje bijvoorbeeld heeft een registratie van personen die daar onwettig verblijven georganiseerd, om de
regularisatieprocedures op een correcte basis te organiseren. De politiediensten krijgen de verzamelde gegevens
niet in handen en ze mogen evenmin worden gebruikt ter identificatie van de personen in onregelmatig verblijf
voor doeleinden die in hun nadeel kunnen spelen. We mogen er dus van uitgaan dat het registratiepercentage
174