View/Open - BORA - Universitetet i Bergen

etter ein arkitekturfilosofi som har mykje til felles med det Art Nouveau rørsla og den
organiske arkitekturteorien, og vi skal sjå om ikkje desse arkitekturhistoriske referansane også
har fellestrekk med det romantiske tankemønsteret.
Jean Jacques Rousseau hadde eit ynskje om å finne tilbake det primitive og naturlege, dette
førte til ein tankegang der det viktigaste i oppdraginga er å la den gode barnenaturen få
utfalde seg mest mogleg. 120 Det vart difor viktig å hindre skadeleg påverknad frå
omgivnadane. Oppdragaren skulle halde seg mest mogleg passiv og la barnet sjølv sanse,
oppdage og erfare. Dette står i kontrast til dei rasjonelle ideane der dei forbyr leik og
sanseopplevingar. Johann Henrich Pestalozzi (1746-1827) er ein anna filosof som bygger
vidare på den romantiske tankegangen. 121 Han grunnlegg folkeskulen og fremmar ein tanke
om at utgangspunktet for utviking ligg i mennesket sjølv, og ikkje omgivnadane. For han var
det viktig at alle sider ved mennesket skulle få harmonisk utvikling. Han formulerar også eit
slagord som seier at utviklinga skal inkludere hovudet, handa og hjartes krefter. 122 Med andre
ord stimulere intellektuelle, praktiske og moralske religiøse anlegg. Romantikarane la altså
vekt på det umiddelbare, det originale, kjensler og barns eigenverdi.
Ser vi atter til arkitekturen kan ein spørje seg kva type bygg som historisk sett har fått denne
sanselege, naturlege og kjensleladde utforminga. Då kan ein finne ut at barnehagar, kyrkjer,
kulturhus, opplevingssenter og museum ofte vert forme etter nokon av dei romantiske og
organiske arkitekturprinsippa. Og av den grunn er det nærliggande å tenkje at slike bygg har
vore ei inspirasjonskjelde til dei skulebygga som vert forma på tilsvarande måte, slik som vi
ser ved Steiner-skulen og barneskulen i Loddefjord. Fig. 59 -Tryllefløyten barnehage i Bergen
Barnehagens utforming kan sjåast som ein
inspirasjonskjelde til dei meir barnesentrerte skulane
som fekk inntog i den norske grunnskulen på 70 talet.
Barnehagens arkitektur får ofte eit ope og romleg
interiør der barna kan boltre seg. Uteområdet er lagt
til rette for leik og aktivitet nært knytt til naturen og
120 Myhre (2005) S. 83
121 Myhre (2005) S. 99-100
122 Myhre (2005) S. 102
64