Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
nivîsandina zimanê fransî, ingilîzî, swêdî û tirkî peyda kirin. Paflê<br />
jî min hemî hejmarên »Hawar«, »Ronahî« û »Roja Nûyê« bi hûrahî<br />
berçav kirin, da bizanim ka Celadet Alî Bedir-Xan û birayê<br />
wî Kamiran Alî Bedir-Xanî çi bingeh bi kar anîne.<br />
Ji min re gelek zû diyar bû ko Celadet Alî Bedir-Xanî hema bibêje<br />
ji % 95 bingehên fransiyê bi kar anîne. Bingehên fransiyê û<br />
swêdiyê bi hinek ferqên gelek kiçik wekî êk in. Bingehên tirkî û<br />
ingilîziyê jî bi hinek cidahiyan wekî yêk in.<br />
Bi vê lêkolînê careka dî mezinahiya Celadat Alî Bedir-Xanî wekî<br />
zimanzan û rewflenbîr derdikeve meydanê. Digel hinek vederiyan<br />
ew di bikaranîna bingehan de misteqir e û heta niho jî min ti<br />
nivîskar nedîtiye ko bingehan wekî wî serast bi kar bîne.<br />
Di vê kitêbê de, hingî ji min hatiye, min termînolojiya Celadet<br />
Alî Bedir-Xanî bi kar aniye. Heger min kurdiya termekê peyda<br />
nekiribe, min navekê raveker jê re dîtiye û ji ferhengokan diyar<br />
dibe ka me‘neyên wan çi ne.<br />
Celadet Alî Bedir-Xanî »komek« ji bo »cümle« û »hevok« ji bo<br />
»yan cümle-ya« bi zimanê tirkî bi kar anîne. Pifltî Celadetî piraniya<br />
kurdan dest pê kirine ko »hevokê« ji bo herduyan jî bi kar tînin.<br />
Min wekî Celadetî kiriye, da ferqa wan diyar bibe.<br />
Herwiha min gihaneka »ko-yê« jî wekî Celadetî nivîsandiye.<br />
Hem Celadetî û hem Kamiranî heta mirina xwe jî ev gihanek wekî<br />
»ko« nivîsandine. Ji ber ko »u« di eslê xwe de di kurdiyê de nîne<br />
(mirov dikare »kwirdî« jî binivîsîne) û dengekê biyanî ye. Miadilê<br />
wî dengî di kurdiyê de »wi« ye. Di hinek bêjeyan de ev »wi«<br />
pêk ve kelayî ne û bûne »u« (kurd, kufltin, kulav), di hinek bêjeyan<br />
de jî »w« ketiye »i« maye (gihan, kirmanc, kirm, hingivî). Ji<br />
ber ko »o-ya« di »ko-yê« de ne ew »wi-ya« pêkvekelayî ye nikare<br />
bibe »u«. Pifltî mirina Celadetî û Kamiranî bi çi awayî »ku« belav<br />
bû ez nizanim.<br />
Heta ko ji min hat, min nimûneyên xwe ji tekstên ko Celadet<br />
Alî Bedir-Xanî bi xwe nivîsandine, bijartin. Min guhortin di tekstên<br />
Celadetî û brayê wî Kamiranî de nekirin, da xwendevan bizanin<br />
ka wan bingehên rastnivîsandinê çawa bi kar anîne.<br />
Hêjayî gotinê ye ko Celadetî û Kamiranî ji bo nivîsarên xwe navên<br />
miste‘ar bi kar anîne. Hinek ji navên Celadetî ev in: Herekol<br />
Azîzan, Bavê Cemflîd, Bavê Cemflîd û Sînem-Xanê, Nêrevan, Ha-<br />
14 • BINGEHÊN RASTNIVÎSANDINA KURDIYÊ
Change language