9. Sayı; TURAN-SAM KIŞ Sayısı, 2011

gittiler. Bir müddet sonra bir adam gelip, beni arabadan indirdi. Sonradan öğrendiğime göre,bizimkiler mektebe gitmişler, müdüre beni tanıyıp tanımadığını sormuşlar ve müdür bey detanıdığını söylemiş ve babamlar bize inanmazlar diye teyzemlerim Yahudi komşusundan dabenim teyzemin çocuğu olmadığıma şahitlik etmesini istemişler. Öte yandan bu Yahudikomşunun oğulları ile beraber okuyordum. Yahudi de korkmuş, çok heyecanlanmış,sakinleştikten sonra lehimize şahitlik etmiş ve beni bundan sonra aileme vermişler. Amahalamlar öylece iki gün daha istasyonda kaldılar.Hadise bana o kadar kötü tesir etmişti ki, 10 gün mektebe gitmedim, strese girmiştim.Teyzemleri Alma Ata vilayetinin Kirin köyüne sürgün ettiler. Yıllar sonra öğrendik ki, Kuluenişte İran pasaportu taşıdığı için onları İranlı diye sürgün etmişler.Kulu enişte ve halamın oğlu Akif orada vefat etti ve defnedildiler. Teyzemle torunuArif 1956'da göçüp geri geldiler. Ben, yazı yazmayı halama mektup yazmakla öğrendimdiyebilirim. Rus dilinde okumama rağmen mektupları Azerice yazardım. Cümleleri annemkurar, ben ise yazardım.Gariplik Duygusu...Mektepte sadece Azerbaycanlı ben olduğum halde çocukların bana karşımünasebetinde yabancılık hissetmiyordum. Ama hafızamdadır ki, 10 yıl zarfında bir-iki günderse gecikmiştim, o zaman müdür üzerime gelerek: “Hasanov bir defa daha gecikirsen, seniöz Tatar mektebine göndereceğim.” diye korkutmuştu. Mektepte iyi okuyordum. 10 yılzarfında derslerimi zayıflatsam, hoş olmayan bir iş yapsam mutlaka geleceğime menfi tesiredecek. 10. sınıfı 2 tane 4’le bitirdim. Bu 4’ler olmayabilirdi, ama o vakit gümüş madalyavardı ve Azerbaycanlının Rus mektebinde gümüş madalya alması mümkün değildi. (Notlar5'lik sisteme göredir.)Çocukların arasında ben katiyen kendimi yabancı hissetmiyordum. O mektepteki 10yıllık hayatımda öz benliğimi her manada korumuştum. Benim o Şeytanpazarı’nda aldığımhasletler dururken, bu kibar cemiyetin de hasletlerini kavradım. Dini düşüncelerimi korudum,bu muhitteki Yahudi ve Hıristiyan dinine de medeni nazarla baktım. Azerbaycan dilini bilebileRus dilini, Gürcü dilini öğrendim. Bilmiyorum, bu benim şahsi karakterimden aslı olduveyahut umumi muhit böyle idi. Gariplik duygusu...Düşünüyorum da New-York'a 3 günde alıştım, ortama uyum sağladım. Öyle geldi ki,ömrüm boyu New-York'ta yaşamışım, yani kendimi yabancı hissetmedim. Garipliğin irsiduygu olduğunu düşündüm. Babam ve dedem de yeni gittikleri yere çabuk uyum sağlıyordu.Beni 7. sınıfta mektebi bitirene kadar sınıf başkanı seçtiler. Ama komsomola (GençKomünistler Teşkilatı) 8. sınıfı okurken kabul ettiler. Lakin nedendir bilmem toplantılara hiçgötürmediler. Komsomol olmaya çok da can atmıyordum. Ailemizde hiç bir zaman siyasetçiolmamıştı. Babam ve küçük amcam Sovyet hâkimiyeti kurulurken 2-3 gün komsomolcuolmuşlar, sonra büyük amcam onlara çok sinirlenmiş: “Sizin komsomolla ne işiniz var,” diye,onlar da giderek adlarını sildirmişler. Yani bizim ailede komsomol veya parti üyesi olupolmamak öyle bir heyecan oluşturmuyordu.Tiflis’te İlk Bağımsızlık İsyanıBakü'ye geldiğimde artık komsomolcu idim. Bakü'ye gelmeden evvel Tiflis'te olan1956'da Mayıs hadiseleri hayatımda büyük rol oynadı. O zaman Tiflis'te isyan oldu. Bu isyanhakkında o zamanlar hiçbir şey konuşulmuyordu. 5 Mart 1956 Stalin'in ölüm yıldönümügünüydü ve Tiflis'te 1954. ve 1955. yıllarda ölüm yıldönümü merasimi tertip edilmiş, ama1956'da merasim yapmamışlardı. Biz de mektepte okuyorduk ve mektebimiz de Tiflis'inmerkezindeydi. Çocuklar insanların meydanda toplandığını söylediler. Biz de meseleyiöğrenmek için kalabalığa doğru gittik. Çok insan toplanmış, Kruşşov'a ağır küfürleryağdırıyor ve Stalin'i öğüyorlardı. Bir gün sonra meydana yine insanlar toplanmışlardı, biz deonlara katıldık, sonra çocuklar daha da cesaretlenerek, mekteplerde derslere katılmadılar.Orada konuşmacılardan biri: “Moskova emir vermiş, Ağstafa'dan bir alay Tiflis'e gelerek38