9. Sayı; TURAN-SAM KIŞ Sayısı, 2011

Kırgız Manas destanları da, bir devletin ve milletin var olma mücadelesininsüreçlerini sözlü olarak kuşaktan kuşa anlatarak atalar sözüne dönüştürmüştür. Türklerin sözlüedebiyatının en muhteşem örneği olan Manas halk destanı “Irçı” 82 veya “Comokcu” 83 adlıHalk Ozanları tarafından yaşatıla gelmiştir. Destan; Türk töresindeki sapmaları, yozlaşmayakarşı verilen savaşları, halkın birlik içinde yaşadığı dönemlerin törenlerini, halkın biri birineve özüne düşmanlaştığı dönemlerin acılarını sözel yasa olarak beyinlere ve gönüllere adetakazımıştır.Yine bu anlamda, Kaşgarlı Mahmud’un derlediği Divan-ı Lügat-it Türk adlıansiklopedik sözlük de, yozlaşma ve mankurtlaşmaya karşı Türk dilini ve kültürünü, hemTürklere hem de Türk kültürünü bilmeyen diğer uluslara öğretmek amacıyla yazılmış,dünyanın belli başlı kültür kaynağı şaheserlerindendir. Ancak Türk Dünyası bu eser ile henüzokullarda tanışamamış buluşamamıştır.Balasagunlu Yusuf Has Hacib’in 11. yüzyılda yazdığı ve Tabgaç Buğra Han adlıKarahanlı Müslüman Türk Lidere sunduğu, “Kutadgu Bilig” adlı ve şiir dili ile yazılmışansiklopedik siyaset eseri de, Türk hükümranlığını dört ana şahsiyetle tasvir etmektedir.Adalet, Mutluluk, Akıl ve Ölüm üzerine rol alan “Gündoğdu, Aydoğdu, Övülmüş veUyanmış” adlı kişilerin, Türk kut ve töresi ile ilgili yükümlükleri, 1053 beyitte ifadeedilmiştir. Bu esre devlet olmanın bilimsel felsefesini ve mantığını tiyatrolaştırmıştır. AncakTürk Dünyası Tiyatrolar Birliği ve Türk Dünyası Sinemacılar Birliği henüz bu eserlerdenyeterli düzeyde yararlanma girişiminde bulunmamışlardır.Yine Türk devletler tarihinde önemli bir eser olan ve Ebü’l Gâzi Bahadır Han’ın“Şecere-i Türk” adlı eserinde, 17 değişik biçimi tespit edilen “Cengiz-Nâme” veya“Destan-ı Nesl-i Cengiz Han“ veya Cengiz Kanunnameleri de Türkler için önemli birvasiyetnamedir. Bu eser hakkında Türkistan söylenceleri de henüz derlenmemiş, belgeselyapılmamıştır.Türk tarihinin ve Yeniçağ’ın en bilge hakanı, Fatih Sultan Mehmet Han tarafındanoluşturulan ve Osmanlı Devleti Anayasası özelliğini taşıyan “Fatih Kanunnamesi” de, Türkdevletinin yıkılmaması için alınan tedbirleri içermektedir. Üç bölümden oluşan yasa metnininbirinci bölümü; devlet yetkililerinin padişah tarafından kabul edilmesini ve istişarelerini,ikinci bölüm; devlet teşkilatının kademelerinin ve teşkilatlarının törenlerinin uygulamayöntemlerini, üçüncü bölüm ise; suçların ve cezaların tanımları ile, gelir sahiplerininyükümlülüklerini ve egemenlik altındaki Müslüman olmayan devletlerin vergilerinin tahakkukettirilmesine ilişkin kuralları tespit etmiştir.Kanunname ile medreselerin veya günümüzdeki adı ile, yüksek öğretim kurum vekuruluşlarının müfredatı veya ders programları ve uygulamaları olan, yüksek öğrenimpolitikası belirlenmiştir.Bütün bu eserlerin ayrıntıları ile bilinmesi ve öğretilmesi ne yazık ki, Türkdevletlerinin okullarında ve üniversitelerinde henüz mümkün olmamıştır. Neden Türk kültürkaynakları Türk okullarında Türkçe olarak okutulmaz ve niçin yüksek Türk kültürününaraştırılması için Nobel benzeri bir Tonyukuk ödülleri verilmez..? Sinema, tiyatro, belgeselve festivallerinin yapılması şarttır. Bu konuda Türk Dünyası Akademisi’nin temelsorumluluğu, ön plana çıkmaktadır. Türk Dünyası Kültür Kaynakları Envanteri’ninhazırlanması için planlama başlatılmalıdır. Türk ulusunun bilgi birikimi dünyanın en zenginkültür kaynaklarından doğup gelişmiştir.Yoksa, Türk kültürünün yerine Arap ve Fars kültürü ikame etmek isteyen mollatacirlerin tahtlarına zeval mi gelir?!Yüksek Türk kültür kaynaklarında ve Bilgehan ile Atatürk’ün söylevlerindevurgulanan “vatana ihanet fikir ve eylemleri” üzerinde önemle, ısrarla durulması gerekir.Kültiğin ve Bilge Kağan Yazıtların’da ulusu sahiplenmek, toplumları ulus kimliği ilebir arda tutmak, yönetmek ve yöneltmek erdemliliği, liderin veya önderin kendi can ve82 Şiirci, Şarkıcı83 Masalcı, çocuk masalcısı, Ninnici51