9. Sayı; TURAN-SAM KIŞ Sayısı, 2011

(15)ORTA DOĞU BÖLGESİ VE TÜRK AMERİKA İLİŞKİLERİGünel ALİYEVA – MEMMEDOVA 132ÖZET 133Makale bu devletler arasında olan sorunları kapsamaktadır. Bugün Türkiye bölgeninen büyük devleti, ABD ise dünyanın en büyük ülkesidir. Bu ülkeler arasında olan ilişkilerbizim için çok önemlidir. Zannımca, Doğu bölgesi çağdaş dönemde en önemli bölgedir.Bugün bölgenin çok sayıda sorunu vardır. Bölge devletleri çok gerekli bir servete – petrolesahipler. Çağdaş dönemde gezeğenimiz petrolsüz düşünmek imkânsızdır. Bu bölgede çoksayıda çatışmalar vardır. Örneğin, Irak sorunu. Biz de yazımızda bu sorunu ele almağaçalıştık.ABSTRACTThis article studies all problems of these republics. Today Turkey is the biggestrepublic in the region and the USA is the biggest republic in the world. The relations betweenthese republics are very important for us. I think the eastern region is very important regionin the world at the modern stage. This region have a lot of problems today. The countries ofthis region have an important thing of modern time – oil. Today without oil we cannot live inour planet. But in this region take a place many conflicts, for example the conflict in Iraq.That’s why in this article we write about these relations.Bugün Orta Doğu bölgesi dünyanın en önemli bölgelerinden biri olmaktadır.Dünyadaki tartışmaların çoğu burada görülmektedir. Zengin petrol kaynaklarının olmasıbölgeyi Türkiye ve ABD olmakla çoğu dünya devletleri için cazip kılıyor.Türkiye ve ABD bir tek NATO çerçevesinde değil, hem de dünyanın birçokbölgelerinde strateji işbirliği yapmaktadır. Bu iki devletin temel çıkarları genelde uygundur.Gerçi onlar arasında Orta Doğu konusunda çelişkiler görülmektedir. Bu bölge ve bu bölgeyleilgili sorunlar çağdaş aşamada Türkiye Amerika ilişkilerinde odak noktası olarak kalmaktadır.Daha geçen yüzyılın 90’lı yıllarının başında Ankara Kürt ayrılıkçılığı tehlikesiyleilgili kendi endişesini belirttiydi. Fars Körfezi krizinin başlarından beri Türkiye ABD’ninonu“Sahrada Fırtına” operasyonuna çekme çabalarına uzun bir süre direndi. Bununla bile,Ankara Washington’un baskısı altında savaşa az bir süre kala Irak’la sınırına 40 binden fazlaaskeri kuvveti olan ek ordu gönderdi. 134 Türkiye Birleşik Devletlere İncirlik’teki askeri üstekisavaş uçaklarının sayısını önemli sayıda artırmasına izin verdi. 135 Bunun yanında Ankarahükümeti parlamentodan Türk askeri kuvvetlerini yurtdışına çıkarılma hakkını çıkardı. 136Bununla hükümet Türk ordularının Irak’a savaş sırasında ve savaş sonrası defalarcagirme fırsatını kullanmasını eksik etmedi.Türkiye Irak’la olan her iki petrol hattı üzerindeydive onunla tüm ekonomik ilişkilerini durdurmuştu. 137 Türk ve132 Bakü Devlet Universitesi, Tarih fakültesi Doktora Öğrencisi, Bakü/AZERBAYCAN.133 ORTADOĞU BÖLGESİ, TÜRKİYE - ABD İLİŞKİLERİ134 Turkish Rewiew Quarterly Digest. Summer 1992. New York Times, 17.11.1991. http: // www. nato.int /home.htm - Сайт НАТО135 http://www.vpk-news.ru/article.asp?pr-siqn=archive.2005./05.articles. conceptions_01136 Cumhuriyet, 05.04.2001.137 http: // www.polit.ru/analitics/2007/01/05/tur_iran.html90