9. Sayı; TURAN-SAM KIŞ Sayısı, 2011

urayı zapt edecekmiş. Ama Ağstafa Alayı itirazını bildirmiş ve gelmeyecek. Sağ olsunAzerbaycan'da olan Ağstafa Alayı ” dedi.Benim arkadaşlarım Azeri olduğumu biliyordu, aynı zamanda Ermenilere karşıdurum gergindi ve sınıfımızda okuyan Ermeniler mitinge gitmiyordu, “Sizin Alay gelmiyor.Hasan bari sen git, Azerbaycan gençlerinin adına konuşma yap.” dediler. O vakit 16yaşındaydım. Beni iteleye-iteleye miting konuşmacılarının yanına getirdiler. Yanımdakiler:“Bu Azeri’dir, onların adına konuşmak istiyor, Azerbaycan gençleri ile Gürcistan gençlerininaynı düşüncede olduğunu dile getirecek.” Dediler. Ben de dayımın Ağstafa'da demiryolundaçalıştığını ve orada da bulunduğumu belirttim.Konuşmak isteyen çok olduğu için sıra bana gelmedi, ama benim adımı söyleyerekşöyle dediler: “Burada Azerbaycan gençlerinin de temsilcisi var ve bizimle dayanışma içindeolduklarını bildiriyor. Yaşasın Azerbaycan gençleri.” Ayrıca o günden itibaren Ermenilerlemünasebet çok gerginleşti. Halk arasında güya 2 - 3 Ermeni’nin öldürüp Kür nehrine atıldığıdahi söyleniyordu.Öyle otobüse bindim ki, karşısında Stalin’in fotoğrafını, arkasında ise baş aşağıvaziyette Mikoyan’ın resmini asmışlardı. Sokaklara da çıkmış, “Stalin”, “Stalin” diyerekbağırmıştık. Her yere iştirak ettim, 3-4 gün bu vaziyet devam etti.Bakmayarak ki, Stalin halamı sürgün etmişti, ama evde o zamanlar bu mevzudakonuşmak normaldi. Sonra yaşım ilerledikçe bunu hissettim, derk ettim. Belki de bu ağrıbabamın, anamın kalbinde vardı, lakin bunu o zaman dillerine getiremezlerdi. Ama nedense ozaman mektebimizin müdürü bu harekete bizi mecbur etti. Mektebimizde olabilsin ki, bizimgibi ailelerin çocuğu çoktu. Azatlık hissi ile yaşayan ailelerden gelmişlerdi. Çünkü aslındamaksat orada Stalin’i övmek değildi, o zaman Gürcistan’ın SSCB’nin terkibinden çıkmameselesi vardı. Mitingin dağıtıldığı gece ben orada kalmadım, ailemizde eve geç gelmekbüyük kabahat sayılırdı.Akşam eve geldim, öğrendim ki, Tiflis radyosu vasıtasıyla Gürcistan’ın SSCB’ninterkibinden çıktığını bütün dünyaya ilan etmek için. Gürcü gençleri haberleşme evine hücumetmişler ve orayı zaptetmek istemişler.Yani SSCB’nin bu seviyede dağılmasının ilk haberi 1956 yılının 7-8 Martında işitildi.Ona göre artık o söze de alışmıştım. Sonraları SSCB dağılmasına ben sıradan gözlebakıyordum, yani benim için bu mümkün olan bir şeydi.Lakin, o zaman göstericileri kendi kanlarında boğdular, tank ve otomatik silahlarlahücum edip onları kırdılar. Hadise zamanı evdeydim, ama amcaoğullarında biri oradaolmuştu. Gece saat 2-3 gibi soluk soluğa geldi ki, yalnız cesetleri ve sağ kalanları otobüsedoldurup şehirden dışarıya götürüyorlarmış. Bir gün sonra cesetlerin sahiplerini bulupgötürüyorlarmış ki, kendininkileri götürüp defnetsinler. Yakalananların ise ekseriyetinibırakmıştılar. O zaman benim sahneye yakın gelmem de bana pahalıya mal oldu ve sonralarımahkeme zamanı müdür gelerek benim yakamdan yapışarak: “Sen kimsin ki, orada konuşmayapmışsın.” dedi. “Ben konuşma yapmadım, ama orada oldum.” dedim. Mektepte sınıfarkadaşlarımın velileri okula sık sık gelip-giderlerdi. Bizimkiler ise az geliyorlardı, çocuklarvelilerine: “Hasan’ı nedense incitiyorlar” deyince, onlar da gelerek benim için ricadabulunmuşlardı. Lakin beni adam gibi 2-3 gün git-gele saldılar, sonra bu mesele unutuldu.İnsanların sokaklara çıkıp Stalin-Stalin diyerek bağırdığı zaman, ben de onlarlabirlikte Tiflis’in sokaklarını adımladım. Bu hadiselerin, denilebilir ki, her biri benimhafızamdadır ve ona göre de cumhuriyetimizde malum hadiseler başladığında ben bunlara çoksıradan bir gözle bakıyordum. 1985’te de Daşkesen’de hadiseler oldu, o zaman gazeteler bumevzuda bir şey yazamadılar. 1956’da Tiflis’te gördüğüm hadise 1985’te Daşkesen’de olduve 88. yılda da Bakü’de başladı.Siyaset MerakıBabam siyaseti çok severdi. Ona göre de birçok gazete alarak eve gelir ve banaokuturdu. Yazmayı halama mektup yazmakla öğrendiği gibi okumayı da babası için siyasimakaleleri okumakla öğrendim. O yıllarda Kore’de vaziyet gergindi. Babam o ülkedeki39