9. Sayı; TURAN-SAM KIŞ Sayısı, 2011

Xaçmaz, Zaqatala, Quba, Şamux rayonlarının 32 məktəbində 4748 şagird avar, udin, tat,şaxur, yəhudi, xınalıq, kürd dillərini əsasən ibtidai siniflərdə öyrənirlər. Beləliklə,respublikanın 407 məktəbində azsaylı xalqların və etnik qrupların 55488 nəfər uşağı öz anadillərini öyrənirlər. Azsaylı xalqların dillərində təlim aparan müəllimlər müvafiq qaydalarauyğun olaraq vaxtaşırı ixtisasartırma kursundan keçirilirlər[5].Avropa Şurası və Azərbaycanın Təhsil Nazirliyi hələ 2003-cü ilin mayında Bakıda“Təhsil siyasəti və milli azlıqlar” mövzusunda seminar keçirib, elə həmin il noybarın songünlərində isə bu məsələ ətrafında Strasburqda AŞ-ın iqamətgahında beynəlxalq ekspertləriniştirakı ilə müzakirələr aparılıb. Hər iki tədbirdə ölkədəki milli azlıqların təhsilinə münasibətyüksək dəyərləndirilib.Bu gün Təhsil Nazirliyi ölkə Konstitusiyası, “Təhsil haqqında” AR Qanunun tələblərivə Avropa Xartiyasının prinsiplərini əldə rəhbər tutaraq, azsaylı xalqların dilləri, tarixi vəmədəniyyətinin öyrənilməsi istiqamətində mümkün imkanlardan istifadə edir.«Azərbaycanda yaşayan milli azlıqlar və etnik qrupların hüquq və azadlıqlarınınqorunması, həmçinin dilinin və mədəniyyətinin inkişafına dövlət yardımı» haqqındaAzərbaycan Respublikası Prezidentinin 1992-ci il 16 sentyabr tarixli Fərmanı milli azlıqlararasında əlaqələrin yaxşılaşdırılması və hüquqi dövlətin yaradılmasına onların cəlbolunmasının səviyyəsinin artırılması məqsədini daşıyır[1].Dövlət bu qurumları imkanı dairəsində ölkə büdcəsindən və Prezident fondununhesabına maliyyə yardımı ilə təmin edir və mənşəyindən, mədəniyyətindən, dilindən vədinindən asılı olmayaraq, bütün şəxslər arasında qarşılıqlı anlaşma, dözümlülük və hörmətigücləndirməyə yardım göstərir. Milli azlıqların cəmiyyətin həyatında, eləcə də ölkəsəviyyəsində keçirilən birgə tədbirlərdə fəal iştirakları Azərbaycanda mövcud olan qarşılıqlıhörmətin əyani göstəricisidir. İslam, Ortodoks və Yəhudi dini konfessiyalarını birləşdirən «Üçqardaş» təşkilatı artıq qeydiyyatdan keçmiş və hazırda ölkədə fəaliyyət göstərir. «Links»təşkilatının (Böyük Britaniya) rəhbərliyi altında milli azlıqların Resurs mərkəzi dəAzərbaycanda fəaliyyət göstərir.Milli azlıqların dillərində onlarla qəzet və jurnallar nəşr olunur. Hər gün onlarındillərində radio və televiziya proqramları yayımlanır.Ölkə teleməkanında ilk dəfə olaraq, İctimai Televiziyada Milli Azlıqlar ücünVerilişlər departamenti yaradılıb. Burada Azərbaycanda yaşayan xalqların və etnik qruplarınmaddi mədəniyət nümunələrini, milli məişətini geniş ictimaiyyətə çatdırmaqla uzun əsrlərboyu ölkəmizdə yaşayan, hətta onun bir və ya bir neçə kəndində məskunlaşan, sayı bir neçəmindən artıq olmayan, bu zəngin etnik müxtəlifliyi dünya ictimaiyyətinə catdırılır[3].Dövlət Radio stansiyası tərəfindən mütəmadi olaraq, kürd, ləzgi, talış, gürcü və rusdillərində Dövlət büdcəsindən maliyyələşdirilən verilişlər yayımlanır. Balakən rayonunda avardilində, Xaçmaz rayonunda isə ləzgi və tat dillərində, Qusar və Xaçmaz rayonlarında yerliteleviziyada ləzgi dilində verilişlər yayımlanır. Bakıda rus, kürd, ləzgi və talış dillərindəqəzetlər nəşr olunur. Məsələn, «Samur» və «Dəngi Kürd» ləzgi və kürd dillərində nəşr olunur,Yəhudi cəmiyyəti «Soxnut» isə «Əziz» qəzetini nəşr edir.Müxtəlif milli azlıqların nümayəndələri Azərbaycanın dövlət qurumlarında geniştəmsil olunmuşlar. Milli azlıqların sıx yaşadığı ərazilərdə yerli əhalinin nümayəndələri yerlihakimiyyət orqanlarında rəhbər vəzifələri tutur. Milli azlıqlara mənsub şəxslər AzərbaycanRespublikası Prezidentinin İcra Aparatında, Milli Məclisdə, Nazirlər Kabineti, Konstitusiyaməhkəməsi, Mərkəzi seçki komissiyası, hüquq-mühafizə orqanları və digər dövlətqurumlarında çalışır. Milli azlıqların nümayəndələri Milli Məclisin bəzi Daimikomissiyalarının sədri və ya sədr müavini vəzifəsində çalışır.Daxili qanunvericiliyin müddəaları ilə yanaşı, Azərbaycan Respublikasının 1996-cı il31 may tarixində qoşulduğu İrqi ayrı-seçkiliyin bütün formalarının aradan qaldırılması,Aparteidin qarşısının alınması və onun cəzalandırılması və Genosidin qarşısının alınması vəonun cəzalandırılması haqqında BMT Konvensiyaları kimi beynəlxalq sənədlərin müddəalarıda tətbiq olunur.79