Zbornik radova 1997. - Zavod za zdravstvenu zaštitu studenata ...

odredbi o zaštiti zdravlja odojčadi, kao i razvoj medicinskih i socijalnih službi zazaštitu dece i omladine.Tokom XX veka u industrijski razvijenim državama Evrope i Amerike, uzobilato iskorišćavanje radne snage i prirodnih resursa nerazvijenih zemalja inezabeležen (u dotadašnjoj istoriji ljudske vrste) razvoj proizvodnih snaga, nastajeperiod materijalnog blagostanja. Visoki materijalni standard tog urbanogindustrijalizovanog društva, uz izvanredan napredak medicinske nauke(imunizacije, antimikrobna terapija i dr.) uzrokuje korenite promene u prirodnomkretanju i strukturi, kao i uzrocima oboljevanja i umiranja stanovništva tih zemaljakoje se izražavaju kao fenomen epidemiološke i demografske tranzicije. Ti procesipredstavljaju izraz celine materijalnog i duhovnog života u razvijenim zemljamasavremenog industrijskog društva i manifestuju se kontinuiranim opadanjem stopasmrtnosti majki, odojčadi i male dece, dubokim promenama u strukturi morbiditetai mortaliteta populacije, značajnim produženjem prosečnog životnog veka iprogresivnim porastom procenta starijeg stanovništva, uz istovremeni pad stopanataliteta i prirodnog priraštaja. Neočekivano dugo trajanje niskih stopa natalitetauzrokuje, u poslednje dve decenije XX veka, u industrijski razvijenim zemljamastadijum opadanja i izumiranja stanovništva, nezapamćen u novijoj istoriji ljudskevrste. U isto vreme, napuštanje starih religijskih i moralnih normi i sve masovnijeusvajanje filozofije življenja sa dominacijom materijalnih vrednosti,individualizma i egoizma, dovodi u ovim zemljama do otuđenja čoveka,poremećaja odnosa među polovima i generacijama i, iznad svega, do duboke krizei raspada tradicionalne porodice sa pogubnim posledicama po zdravlje mladihnaraštaja.Pokazatelji zdravstvenog i posebno socijalnog stanja mladih, kako uindustrijski razvijenim tako i u nerazvijenim zemljama savremenog sveta, suzabrinjavajući.U razvijenim zemljama, među pretežno somatskim uzrocima oboljevanjaškolske dece i omladine, preovlađuju za taj uzrast karakteristični poremećajizdravlja uslovljeni fiziološkim osobenostima, načinom života i školovanja, kao štosu:- akutne respiratorne infekcije,- neinfektivni poremećaji organa za varenje,- bolesti kože i potkožnog tkiva,- bolesti nervnog sistema i čula,- povrede i bolesti koštano-mišićnog sistema,- psihički i psihoneurotični poremećaji i dr.U poslednjih nekoliko decenija, međutim, sve više u prvi plan, kao uzrokoboljevanja, a posebno umiranja školske dece i omladine, dolaze poremećajitelesnog i duševnog zdravlja koji su izraz načina života u savremenom društvu, inaročito krize i raspada tradicionalne porodice. Neophodno je, tako, istaći činjenicuda se, već danas, u nekim razvijenim zemljama 30-50% dece rađa ili podiže u7