Drugi broj - sic

Frederic JamesonSimptomi teorijeili simptomiza teoriju?Ideju o kraju teorije prate proglasi o kraju mnogih drugihstvari, što nije ta~no u svakom pojedina~nom slu~aju.Prije svega, moram predstaviti svoju koncepciju teorije.Smatram da teorija po~inje zamjenjivati i nadomještatifilozofiju (ali i druge discipline) u trenutku kadase shvatilo da je misao jezi~ka, odnosno materijalnakategorija i da teorijski pojmovi ne mogu postojatineovisno od svojih jezi~kih iskaza. To je nešto poputfilozofske “hereze parafraze”, što isklju~uje i preduprje|ujeveliki “deal” filozofskog i sistemati~nog pisanjaorganiziranog oko sistema namjera, zna~enja ikriterija istine i neta~nosti. Danas kritika postaje kritikomjezika i njegovih formulacija, što je, takoreku},istra`ivanje ideoloških konotacija raznih formulacija,ogromnih sjena koje stvaraju odre|ene rije~i i termini,upitnih svjetonazora generiranih najbezgrješnijimdefinicijama, ideologij? koje cure iz prividno hermeti~nihsudova, svje`ih tragova grešaka ostavljenihza najobazrivijim pokretima i borcima pravednih nastojanja.Sve to govori da }e teorija, kazano jezikommaterijalisti~kog jezika, postati nekom vrstom jezi-~ke policije, nekom neumoljivom potragom i misijomuništenja neizbje`nih ideoloških implikacijajezi~kih praksi, što u kona~nici daje za pravo re}i dasu za teoriju sve upotrebe jezika, uklju~uju}i i njenuvlastitu, osjetljive na ovakva proklizavanja i mrlje jerviše ne postoji ispravan na~in govorenja, a sve istinesu trenuta~ne, kontekstualne i obilje`ene poviješ}u uprocesu promjena i transformacija. Ve} ste prepoznalidekonstrukciju u mom opisivanju, a neki su ve}krenuli povezati ovo opisivanje s althusserianizmom,tako|er. Zaista mo`emo zasnovati neku estetikuovakvog pisanja (a estetika je, razumije se, kanontabua i konvencija): njen osnovni zakon odnosio bise na isklju~ivanje supstantivnih iskaza i pozitivnihfilozofskih sudova. Svi pozitivni sudovi, drugim rije-~ima kazano, pogrešni su i ideologi~ni jer odra`avajuli~no i klasno (isto tako i rasno i rodno) stajalište.Pogrešno bi bilo podvoditi ovakvo vi|enje teorijepod relativizam ili skepticizam (koji opasno vodiu nihilizam i intelektualnu paralizu), jer, naprotiv,borba za pre~iš}avanje ozna~avanja (jezi~enja)gotovo je nezavršiv proces, koji neprestano stvaranove probleme. Kao i ukupna kontradiktornost teorije,kojom slu`i tome da se izrekne argument a dase, ustvari ništa ne ka`e, i ovaj teorijski okvir poznajemnogo rješenja koja ovdje ne mogu biti nabrojana.Jedan jedini primjer neologizma mo`e bitidovoljan prokleti pokušaj prenebregavanja teškeprtljage postoje}eg jezika putem postnaturalne inovacije.Ali reifikacija, odnosno opredme}ivanje, kaovje~ni neprijatelj teorije, brzo apsorbira i neutralizirasvaki pokušaj.Ono što sada treba napomenuti (a polako dolazimdo pitanja i problema teorije danas) jeste na~inna koji ovakvo vi|enja mišljenje i pisanja postepenoanektira podru~ja tradicionalnih disciplina, odnosnotradicija po kojima zastarjela praksa predstavljanja(a to je vjerovanje u razdvojenost rije~i i pojma)još uvijek ima prednost. Ja ovdje opisujem procesširenja teorije terminima rata, dominacije i imperijalizma,jer teorija je, naravno, samo još jedan karakteristi~annadstrukturni element razvoja kasnogkapitalizma. Šta se dešava tokom perioda u kojem seteorija širi - a stara pri~a dobro je poznata: prvo antropologijaod lingvistike posu|uje njene osnovneprincipe, knji`evna kritika razvija antropološke implikacijeu okviru novih praksi, koje su prilago|enepsihoanalizi i društvenim naukama, pravu i drugimkulturalnim disciplinama - to što se, dakle, dešava uovom procesu transfera opisao bih kao prevo|enjenaveliko, zamjenjivanje jednog jezika drugim, ili,štaviše, zamjenjivanje jednog jezika cijelim spektromrazli~itih jezik?.Ono što se naziva iscrpljenoš}u teorije ipak jenešto više od okon~anja ovog prijevodnog upotrebljavanjajezika u ovom ili onom disciplinarnompodru~ju.Jasno je da postoje i mnogi drugi na~ini pri~anjaove pri~e, koji se mijenjaju shodno disciplinarnomstajalištu i perspektivi onog ko ju pri~a. Osje}am da88