MAĆICY SERBSKEJE 1895

Mythiske bytosće łužiskich Serbow. 125.dołhe, křiwe nosy. Pódla toho ma čert na swojim ćĕle wšelakezwěrjace stawy, mjenujcy dołhej wuši kaž wosoł (Schul.,W. Volksth. 85), rohi, wolacu wopuš, konjacu nohu (pak jenožjenu, pak wobĕ), porsty tołste kaž čłowjeska noha*) a na nichpazory kaž dźiwje zwĕrjo.**)W tutej swojej prawej podobje pokazuje so jenož rĕdko.Wšĕdnje na so bjerje čłowjesku podobu. Husto so po ludowychpowĕsćach pokazuje jako rjenje zwoblekany cuzbnikabo pućowaŕ, kaž w bajcy č. 187 a w Schulenburgowej bajcy„Der Teufel und der geldgierige Müller“ (W. Volkssag. 191).Po druhich bajkach zjewja so w podobje hońtwjerja abo jĕzdnikaw zelenej abo šĕrej drasće [přir. bajki č. 186, 191, 192,(67.); dale hl. Schulenb., W. Volksth. 85]. W jenej delnjołužiskejbajcy so tež powĕda, zo je w „drožcy“ přijĕł (hl. č. 194). Wewšelakich bajkach wustupuje jako kowaŕ, młyńk abo hračk[č. 196, (75.); Łuž. 1876, 148]. Husto so tež powĕda wo khromymčertu, kaž na př. w basničcy „Lipskulijanowe łožo“.***)Frencel podawa dwĕ powěsći (ze XVII. lĕtstotka), w kotrymajžwustupuje čert w podobje žony.†) W prĕnjej spytujezawjesć nadobnu knježnu, přeradźi pak so přez hrozny panoht,kotryž bĕ spody suknje widźomny. Druha powĕda, zo bĕ k žonjerĕčnika Keilpfluga w Budyšinje w žónskej podobje přikhadźał,z woprĕdka w serbskej, pozdźišo w nĕmskej drasće. Wón wobkrućeše,zo je duch skóncowaneje žónskeje, a žadaše wumóženje.Drježdźanscy evang. theologowje so wo šerjenju wuprajichu, zoje wón dźĕło djaboła, a mjenujcy ,,po zdaću swjateho, bĕłehodjaboła“ (des scheinheiligen weissen Teufels).Husto tež na so bjerje zwĕrjacu podobu. Najbóle pokazujeso w podobje čorneho psa, zajaca, čorneho kocora,čorneho kozoła, dale tež w podobje čorneho hada (Schulenb.,*) Schulenburg, W. Volkssag. 184.**) Čert, kiž bě so pječa w Budyšinje w l. 1684 w žónskej podobje pokazował(hl. niže w texće), mĕješe pječa husacej nozy.***) Wpřeněmčenym Pricynje a Njabodojcach so powĕda wo čertu, kižbĕ so pokazał w podobje hobrowskeho muža.†) Historia naturalis Lusatiae Superioris (rukop.); druha powěsć wuńdźew l. 1684 tež na lećacym łopjenu „Hist. Beschreibung von dem BudissinischenGespenst . . .“ Wobĕ podawa Haupt, Sagenb. I. č. 131 a 133.