MAĆICY SERBSKEJE 1895

132 Adolf Černý:ćišćane.*) Wot wjele bajkow, w kotrychž so powĕda wo čertu,kiž je z wulkim kamjenjom do cyrkwje ćiskał, podawamy slĕdowacu:181. Cartowy kamjeń.Raz wjetowašo cart z nĕkim, až móžo wót Kalawskeje zwónicedo Chóśebuza chyśiś a tam tormoju na kupnice (torhošću)wjeršk wótbiś. Cart źĕšo na Kalawsku zwónicu a chyśi, ale trefiradny kus do boka. Tak kamjeń panu mjaz Małych Strobic aKnorawy dołoj a lažy tam až do źinsajšego dnja. Na njom jodepa wiźeś, ta jo wót cartoweje ruki huśišćana.H. Jórdan, Delnjołužiske lud. bajki. Č. M. S. 1877, 106.Čertowa móc wopisuje so tež we wšelakich basničkach alegendach. W basničcy 196 powĕda so, kak je z wulkej kamjeńtnejkulu do keheli kulał. W druhej (Schul., W. Volksth. 9)słyšimy, kak je z nĕkim na přemohu šoł, štó wot nich sebi wušiknišowišnjow našćipa. Čłowjek zalĕze khĕtře na štom, tola čerthrabny za wjerškom, zhibny štom k zemi a šćipaše; hdyž mĕješedosć, pušći štom, tak zo čłowjek zaleći hač do bližšeje wsy.W basničcy „čert a kowaŕ“ (Schul., W. Volkssag. 188) přińdźečert po kowarja, kiž runje trawu syčeše. Kowaŕ praješe čertej,zo dyrbi jemu prjedy dosyc pomhać. Tuž jemu sčini kosu, kčomuž wza železo wot płuha (radlicu) a młodu wólšu; mĕsto kónkapřiwjaza jemu prĕdku sud a mĕsto bruska da do njeho młyńskikamjeń — a čert syčeše. Na łucy steješe wulki dub, tuž sočert wopraša: „Mištrje, dyrbi tón tobak tež preč?“ Haj, wotmołwikowaŕ, a rĕz! — a dub bu podćaty. Na podobne smĕšnewašnje wopisuje so čertowa móc tež w slĕdowacej legendźe:182. Swjaty Pĕtr a čert.Swj. Pĕtr jo přišoł raz z čertom k burej prajicy, zo budźetajjemu pšeńcu młóćić, a staj so z nim zrĕčałoj, zo sebi zamzdu móžetaj wzać, štož budźetaj móc wotnjesć. Nĕtko počeštajmłóćić. Swj. Pĕtr jo dyrbjał pšeńcu na huno dele mjetać, čertpak jo z kóždym snopom z tajkej mocu wo humjeńcu prasnył,zo su přeco wšĕ zorna nadobo so wusypałe. Na tajke wašnjemĕještaj bórzy wumłóćene. Nĕtko pak dyrbještaj wĕć a pšeńcu*) Schulenb., W. Volkssag. 185.