MAĆICY SERBSKEJE 1895

Mythiske bytosće łužiskich Serbow. 9wjerje bĕleše (Šołta, 54). Tež Sreznewskij zaznamjenja, zowódna žona druhdy na brjozy předźe, tkaje abo płótno bĕli; přitym sebi spĕwa pak wjesołu pěseń, zo so dyrbiš smjeć, pakzrudnu, zo bjezdźak zapłakaš.*) Wokoło njeje hraja sebi jeje dźĕći.Husto ju tež, podobnje kaž wódneho muža, widźachu mokrewłosy sebi česać. Tak so praji w bajcy č. 163; tak je sebitež na brjozy Křižowki pola Myšyna přeco připołdnju włosyčesała.**) Włosy pječa mĕješe rjane čorne (Bolborcy). W jenejRabenauowej bajcy so praji, zo jeje włosy njebĕchu čorne a njebĕchuswĕtłe, tola zelenjojte;***) w tej bajcy pak njewustupujejako wódneho mužowa žona, ale jako samostatne byće. Z cyłama wódna žona podobu čłowjeskich žonow. Jako wuwzaće poznamjenjam,štož so wo njej w Hrodźišću praji: zo je wulka,mazana a ma mokrej konjacej nozy.†)Zwoblekana je wódna žona (a jeje dźowki) kaž druhežónske, ma pak wobrub suknje stajnje mokry, po nĕkotrychhač na łohć wysoko. W Bolborcach praja, zo ma šěru, naruby wobroćenu drastu. Wšĕdnje so (w Hornjej Ł.) praji,zo ma čeŕwjene štrympy. Wuwzaćownje bĕ so raz tež nahapokazała; hl. č. (55.).Móže pak so tež w přemĕnjenej podobje pokazać, mjenujcyw podobje wulkeje žaby (runje kaž čěska wódna žona). W tejpodobje pokazowaše so žonam, hdyž měješe do njedźel přińć(přir. niže č. 163, 165).Z ludźimi njeje tak husto wobkhadźała, kaž jeje muž.††)Jenož na wiki je z butru khodźiła (č. 163). Tak su ju wot*) Wódne byća (wosebje žónske) z cyła lubuja spĕw a hudźbu. Naspomńmysebi jenož Sireny abo nĕmsku Loreley.**) Schulenb., Volkssagen 88. — Přir. našu bajku č. 57 wo žóncy,kotraž připołdnju při rĕcy sudobje wopłokowaše a so zhubi, jako nanju zawołachu.***) Der Spreewald, 138. Woćišćana tež pola Veckenstedta, č. 54.†) Tež w nĕkotrych stronach Čĕskeje sebi předstajeja „vodníka“ a jehožonu z konjacymi nohami (Č. Lid, I. 55). Přir. naše powĕsće wo grabacha morawske wo připołdnicy. — Veckenstedt praji tež wo wódnym mužu, zopječa ma kopyta a lišču wopuš (č. 21).††) Haj Pful wo njej runje praji: „Wo nykusowej žonje so dale ničonjezhoni, hač jeno zo je; nichtó jeje njewohlada, a wona so tež z nikim njezeńdźe.“Čas. M. S. 1881, str. 85, přisp.