Synonymika a składba serbskich wjazawkow. 87zelenješe, doniž njebĕ lisće spadało.“ — „Epaminondas smjertneželezo we swojim ćĕle zdźerža, doniž so jemu njepřipowĕdźi,zo je jeho wójsko dobyće dobyło.“12) ,,Jako“ je časowa wjazawka (coni. temporalis) powašnju „hdyž“, jenož nic w mysli łaćanskeho „quotiescumque“:„Jako bĕše romske wójsko před Jeruzalem přićahnyło, započahnydom to mĕsto na wšĕch stronach tyšić.“Hdyž so pak „jako“ za praedikativnu partikulu nałožuje, jerune nĕmskej partikuli „als“ w mysli woprawdźitosće: „Wón bunĕtko jako wučeŕ postajeny“, tak zo wón, tón pruhowany wučeŕ,nĕtko wučeŕsku słužbu dosta. Cyle wopačne by było, hdy by sotu prajiło: „Wón bu kaž wučeŕ postajeny“; přetož z tym wónnjeby ani wučeŕ ani z wučerjom był. (Přirunaj pod 8, „kaž“.)13) ,,Dokelž“ (łać. „quia“, „quoniam“, hrjekscy „ τι“,nĕmscy „weil“, „da“) je přičinska wjazawka za pódlanske sady(coni. causalis) a móže sebi indikativ a subjunktiv žadać: „Wyso njetrjebaće bojeć, dokelž z wami póńdu.“ — „Teho chcu sotola radšo wostajić, dokelž mohli mi to zlĕ wułožić.“„Dokelž“ je pak tež druhdy wjazawka temporalneho traćaw mysli łaćanskeho „donec“ a nĕmskeho „so lange als“: „Dokelžsłónco traje, budźe jeho mjeno na přichodnych přińć.“(Psalm 72, 17.)14) Štož je „dokelž“ za pódlanske sady, to je za hłownesady z wjetša jako wjazawka dopokazanja: „přetož“ (łać.„nam“ abo „enim“, hrjek. „γά “, nĕm. „denn“): „Bóh je wšehomócny;přetož pola njeho njeje žana wĕc njemóžna.“15) Wjazawka ,,zo“ jeničcy za pódlanske sady je pak finalna,pak konsekutivna, pak kausalna, pak objektivna a wotpowĕdujełaćanskemu ,,ut“ abo „quod“ abo accusativo cum infinitivo,hrjekskemu να abo ΣΤΕ abo τι abo tež acc. resp. nom. c. inf. anĕmskemu „damit“, (so) dass“ a „dass“. Na př. finalnje: „Ja k njemudu, zo bych wšo z nim wuradźił.“ — Konsekutivnje: „Bratr jeskhorił, zo je w smjertnym straše.“ — Kausalnje: „Zo sy takwosłabnył, za to maš so swojej skuposći dźakować.“ — Objektivnje:„Z radosću wuznawamy, zo sebi swoju serbšćinu wysokowažimy a najswĕrnišo hajimy.“
88Burske mjena Hornjołužiskich Serbow ze 13. hačdo 16. lĕtstotka.Zezbĕrał a zestajał dr. Jurij Pilk.II.Přitomny druhi rjad hornjołužiskich serbskich burskich mjenowze staršeho časa, z kotrymž buchu moje sem słušace zbĕrkina khwilu wučerpane, poskića mjez druhim za lĕto 1586 přehladwšitkich tehdyšich hospodarjow 6 wsow Hodźijskeho suda.*)Woni poddani mĕjachu při nastupjenju sakskeho kurwjeŕcha KřesćanaI. zwučenu hołdowansku přisahu złožić; k tomu zamĕruzestaja so nadrobny zapis jich mjenow. Z tutoho zapisa pak póznawašpřibližnu ličbu wodbydlerjow a kajkosć wobsedźerjow (burja,zahrodnicy, khĕžkarjo a podružnicy) wonych wsow. Dosć jasnjewobrazuje so w tutom zapisu tež zamožnosć wĕstych wsow, na př.Hnašec a Drječina, hdźež bĕ jenož po jenyrn njewobsedźerju,hewak pak same burske kubła. Z druhich dźĕlow našeho zapisawučitaš nimo toho hišće mnohu lokalno-historisku drobnostku.Tak powĕda nam na př. spomnjenka wo hajnku wsy Žičenjal. 1388, zo bĕ we wonej krajinje tehdom drje wjele wjacy lĕsow,dyžli dźensa. Rjemjeslnikow namakujemy we tamnych lĕtstotkachw serbskich burskich wsach jara porĕdko: nimo pjekarja w Hodźijua krawca w Njezdašecach namakachmy w lisćinach jenožhišće młyńkow. Skónčnje so njesmĕmy postróžić, zo so po kanclejskimstilu 15. stotka jenomu z našich burskich prjedownikowpřipisuje mało spodobny praedikat „providus“ (t. j. „wobhladniwy“,„mudry“, „starosćiwy“), kotryž praedikat bjez dalšeho přispomnjenjahewak jenož Židźa**) dostawachu. To pak je jenož žadnewuwzaće, z prawidła ma naš rólnik za titul počesćace „laboriosus“.Bambruch. 1443: Nickil Brodatczh, Jurisch.Bĕlecy. 1390: Peter Walczk.Brĕzynka p. Huski. 1388: Martinus (frater Johannis Stachwicz,tabernarii in Godow), in villa Brefyn habens habitacionem.*) Su to: Dobranecy, Drječin, Hnašecy, Koblicy, Kosernja a Khanecy.Red.**) Na př. providus Jordan iudeus Pragensis. 1388. Hłowny statnyarchiv, originalna lisćina čo. 4653.
- Page 1 and 2:
ČASOPISMAĆICY SERBSKEJE1895.Redak
- Page 4 and 5:
Burske mjena Hornjołužiskich Serb
- Page 6 and 7:
Burske mjena Hornjołužiskich Serb
- Page 8 and 9:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 10 and 11:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 12 and 13:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 14 and 15:
„,,Pře žane njeje mi tak žel,:
- Page 16 and 17:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 18 and 19:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 20 and 21:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 22 and 23:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 24 and 25:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 26 and 27:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 28 and 29:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 30 and 31:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 32 and 33:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 34 and 35:
Gollmitz Ł. Chołmc (vulgoChańc)
- Page 36 and 37:
Kietz Be. Kic, a, m.Kirchhain Ł. G
- Page 38 and 39: Serbski zemjepisny słowničk. 39Ml
- Page 40 and 41: Serbski zemjepisny słowničk. 41Sa
- Page 42 and 43: Werben Kh. Wjerbno, a, sr.[Werchau
- Page 44 and 45: Serbski zemjepisny słowničk. 45ny
- Page 46 and 47: Serbski zemjepisny słowničk. 472.
- Page 48 and 49: Serbski zemjepisny słowničk. 49Oe
- Page 50 and 51: Serbski zemjepisny słowničk. 51Pa
- Page 52 and 53: Přehlad spisow Michała Hórnika.
- Page 54 and 55: Přehlad spisow Michała Hórnika.
- Page 56 and 57: Přehlad spisow Michała Hórnika.
- Page 58 and 59: Přehlad spisow Michała Hórnika.
- Page 60 and 61: Přehlad spisow Michała Hórnika.
- Page 62 and 63: Přehlad spisow Michała Hórnika.
- Page 64 and 65: Přehlad spisow Michała Hórnika.
- Page 66 and 67: Přehlad spisow Michała Hórnika.
- Page 68 and 69: Přehlad spisow Michała Hórnika.
- Page 70 and 71: Wućahi z protokollow M. S. 71Mĕst
- Page 72 and 73: Wućahi z protokollow M. S. 73Před
- Page 74 and 75: Wućahi z protokollow M. S. 75swój
- Page 76 and 77: Wućahi z protokollow M. S. 77Mjeŕ
- Page 78 and 79: Wućahi z protokollow twarskeho wub
- Page 80 and 81: W o b s a h.Burske mjena Hornjołu
- Page 82 and 83: Synonymika a składba serbskich wja
- Page 84 and 85: Synonymika a składba serbskich wja
- Page 86 and 87: Synonymika a składba serbskich wja
- Page 90 and 91: Dr. J. Pilk: Burske mjena Hornjołu
- Page 92 and 93: Burske mjena Hornjołužiskich Serb
- Page 94 and 95: Filip Rězak: Serbski rychłopis. 9
- Page 96 and 97: Serbski rychłopis. 95Luther, zahub
- Page 98 and 99: Serbski rychłopis. 97sćĕhuje, st
- Page 100 and 101: Serbski rychłopis. 99§ 49. Kónco
- Page 102 and 103: Serbski rychłopis. 101tamny, tutó
- Page 104 and 105: Serbski rychłopis. 103hromadźe),
- Page 106 and 107: Rozkroškowaŕ, -ŕka, Person, diea
- Page 108 and 109: Salojty, saalartig.Salomonowy, des
- Page 110 and 111: Dodawki k serbskemu słownikej. 109
- Page 112 and 113: Skhmutać, mühsam kauend aufessen.
- Page 114 and 115: Dodawki k serbskemu słownikej. 113
- Page 116 and 117: Spjeŕchliwy, flüchtig.spjeŕchot,
- Page 118 and 119: Dodawki k serbskemu słownikej. 117
- Page 120 and 121: Dodawki k serbskemu słownikej. 119
- Page 122 and 123: Switak, e. jämmerlich Verkommender
- Page 124 and 125: Adolf Černý: Mythiske bytosće ł
- Page 126 and 127: Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 128 and 129: Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 130 and 131: Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 132 and 133: Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 134 and 135: Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 136 and 137: Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 138 and 139:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 140 and 141:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 142 and 143:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 144 and 145:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 146 and 147:
Přistawk. 145dźewjeć je nas poro
- Page 148 and 149:
Nekrolog XXXI. 147přińdźechu sob
- Page 150 and 151:
Nekrolog XXXI. 149neho assessora a
- Page 152 and 153:
Nekrolog XXXI. 151bokimi wĕdomostn
- Page 154 and 155:
Nekrolog XXXI. 153nimale runym praw
- Page 156 and 157:
Nekrolog XXXI. 155delnjołužiskich
- Page 158 and 159:
Přinoški sobustawow M. S. 1895. 1
- Page 160 and 161:
Dary za dom M. S. 159stud. Wartenbe
- Page 162 and 163:
Dary za dom M. S. 16120,75; cand. j
- Page 164 and 165:
Wospjetowanje.Staw II. 500. —„
- Page 166 and 167:
Serbski Maćičny dom. 165z Lwowa 2
- Page 168 and 169:
Serbski Maćičny dom. 167dotal ža
- Page 186:
Wobsah.Synonymika a składba serbsk