„,,Pře žane njeje mi tak žel,:,: dyžli přez najmłódše, :,:kiž w kupjelčičcy sydaše,kiž w kolebčičcy lĕhaše,z čeŕwjenym jabłučkom hraješe.““Mythiske bytosće łužiskich Serbow. 15(Muka:)„„Njech woni pčecy tam wołaju,:,: to wšak hinak wjac’ njebudźe.““ :,:Wódny muž domoj bĕžeše,wšĕ dźĕći pčed młón pčiwjeze,tam wokoło młóna skakaše.We swojej módrej kholowcy,we swojej čeŕwjenej štrympicy,so žałostnje pódla roćeše.Sydym synkam wšĕm hłojčki zwotwijaa na dworje je rozmjeta,sam za durje so wobjesy.Joho žona z hłosom wołaše:,,Wo žane njeje mi tak žel...“ atd.*)Podobnu čĕsku powĕsć wobdźĕła K. J. Erben w pĕsni „Vodník“(Kytice). Wódny muž sćahny holčku, jako šaty płokaše, do wody,sčini ju ze swojej žonu a mĕješe z njeju dźĕćo. Wódna žónkapřeco płakaše, žedźeše za słónčnym swĕtłom a žadaše sebi, soz maćerju rozžohnować. Wódny muž ji dowoli na zemju dóńć, tolapřikaza ji, zo njesmĕ na swĕće nikoho wobjeć a zo so dyrbi před wječornympřebijenjom („klekáním“) wróćić. Tola mać ju njepušći.Wódny muž w nocy wokoło khĕže skakaše a prošeše žonu, zo byjemu přišła wječeŕ zwarić, potom zo by jemu přišła łožo pósłać,skónčnje zo by napojiła płakace dźĕćatko. Tola mać ju njepušći— a rano namakaštej na prozy dźĕćatko z wottorhnjenejhłojčku. — W słowjenskej powĕsći přiwjazuje k sebi žonu, kotružbĕ na swĕt pušćił, na rjećaz. Žona pak so wot rjećazawotwjaza; wódny muž potom po nju přibĕža, tola hdyž njechašeso z nim wróćić, mori doma jeje dźĕći.**) — Tež w jenej šwedskejbajcy wróći so holčka, kiž bĕ 15 lĕt pola „hafsfru“ (móŕskeježony) była, zaso na swĕt. „Hafsfru“ na nju 7 lĕt čakaše; potom*) Podobne zakónčenje ma Schulenburg. — Sreznewskeho pĕseń jedospołny přełožk Smolerjoweje.**) Máchal 145. — W druhej powĕsći (Erben, Vybrané báje 48) bĕsam bjezdźak žonu domoj donjesł. Žona jeho často sćeleše domoj z korbomsmjeći (přetož smjeće z khĕže wódneho muža so na złoto přewobroćeju).„Njewotpočuj po puću, hewak budu wołać“, přikazowaše jemu wona přeco.Jónu wudźĕła wona swoju podobu wot słomy, sama pak so syny do korba.Jako wódny muž, kotremuž bĕ korb ćežki, chcyše wotpočnyć, wołaše: „Wšakće ja widźu.“ Tuž wódny muž zaso dale dźĕše a korb kaž přeco woteda.Doma pak wuhlada mĕsto swojeje žony jenož słomjanu podobu.
16 Adolf Černý:so rozhnĕwa, dyri z prutom do wody a zawoła: „Hdy budźechwĕdźała, zo sy tajka falšna, budźech tebi šiju zwinyła.“ (Grimm,D. Myth. 463.) — W pólskej bajcy ćĕka „utoplecowa“ žona,zhoniwši najprjedy wot ,,utopleca“, zo, hdy by ju nĕchtó wotwjedłmjez połnocu a prĕnjej hodźinu, njeby wón ju móhł jemuwzać. Jako wódny muž na to wusny, žona z mužom, kiž bĕpod ławu skhowany, ćekny (Ciszewski, l. c).Pola Čechow, Polakow, Rusow a Nĕmcow je znata bajka wowódnej žonje, kotrejž při porodźe pomha žona ze wsy abo mĕsta.Tuta bajka je tež w Serbach w mnohich variantach znata. Žonatrjechi žabu a ju wothonja ze słowami: „Preč žaba, hewak budući baba“; za někotry čas přikhadźa po nju wódny muž, zo byšła jeho žonje babić. Abo tež bjez předkhadźaceho zetkanja zežabu bywa wjesna baba wot wódneho muža k jeho žonje prošena,zo by jej pomhała w porodnej nuzy. Po narodźe dźĕsća dostawatež mzdu; tola njesmĕ sebi sama žadać abo brać wjacy, hač zasłuža.To jej tu a tam sama njedźelniča radźi. Hdy by sebiwjacy brała, by do mocy wódneho muža padnyła.163. Wódneho mužowa žona.Kaž so mjez Serbami wo wódnym mužu powĕda, tak powĕdajuso tež wo jeho žonje wšelake basnički. Widźa ju druhdy,kak při rĕcy abo haće sedźo předźe, abo swoje šaty bĕli, aboswoje mokre włosy sebi česa. Přikhadźa tež druhdy, kaž jejnymuž, na wiki. Hdyž tón žito kupuje a je dróžšo zapłaća hačštó druhi, nastawa drohota. Předawa pak je tunišo hač druzy,přibliža so tuni čas. Runje tak čini to tež jeho žona, ale nic zežitom, tola z butru. K znaću je na mokrym wobrubje swojejesuknje. — Z najmjeńša junkróć je tež w njedźelach pobyła apowĕda so basnička wo jejnej porodnej nuzy takle: Jena žónskažnĕješe nĕhdy při wodźe (hdźe? njeje znate) trawu. K njej přitowaŕšiso přez mĕru tołsta žaba. Mjerzaca a z dobom težstarosćiwa wo žiwjenje teho stworjenja, dźeše ta sprawna žónskak njej: „Preč, žaba, hewak budu ći baba.“ Po nĕkotrymčasu, jako bĕ tutón podawk hižo zabyła, přińdźe k njej jedynmuž a dopomni ju na jeje slubjenje a žadaše sebi wot njeje, zodyrbi z nim sobu hić a jeho mandźelskej babić. Z wulkim wu-
- Page 1 and 2: ČASOPISMAĆICY SERBSKEJE1895.Redak
- Page 4 and 5: Burske mjena Hornjołužiskich Serb
- Page 6 and 7: Burske mjena Hornjołužiskich Serb
- Page 8 and 9: Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 10 and 11: Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 12 and 13: Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 16 and 17: Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 18 and 19: Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 20 and 21: Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 22 and 23: Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 24 and 25: Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 26 and 27: Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 28 and 29: Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 30 and 31: Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 32 and 33: Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 34 and 35: Gollmitz Ł. Chołmc (vulgoChańc)
- Page 36 and 37: Kietz Be. Kic, a, m.Kirchhain Ł. G
- Page 38 and 39: Serbski zemjepisny słowničk. 39Ml
- Page 40 and 41: Serbski zemjepisny słowničk. 41Sa
- Page 42 and 43: Werben Kh. Wjerbno, a, sr.[Werchau
- Page 44 and 45: Serbski zemjepisny słowničk. 45ny
- Page 46 and 47: Serbski zemjepisny słowničk. 472.
- Page 48 and 49: Serbski zemjepisny słowničk. 49Oe
- Page 50 and 51: Serbski zemjepisny słowničk. 51Pa
- Page 52 and 53: Přehlad spisow Michała Hórnika.
- Page 54 and 55: Přehlad spisow Michała Hórnika.
- Page 56 and 57: Přehlad spisow Michała Hórnika.
- Page 58 and 59: Přehlad spisow Michała Hórnika.
- Page 60 and 61: Přehlad spisow Michała Hórnika.
- Page 62 and 63: Přehlad spisow Michała Hórnika.
- Page 64 and 65:
Přehlad spisow Michała Hórnika.
- Page 66 and 67:
Přehlad spisow Michała Hórnika.
- Page 68 and 69:
Přehlad spisow Michała Hórnika.
- Page 70 and 71:
Wućahi z protokollow M. S. 71Mĕst
- Page 72 and 73:
Wućahi z protokollow M. S. 73Před
- Page 74 and 75:
Wućahi z protokollow M. S. 75swój
- Page 76 and 77:
Wućahi z protokollow M. S. 77Mjeŕ
- Page 78 and 79:
Wućahi z protokollow twarskeho wub
- Page 80 and 81:
W o b s a h.Burske mjena Hornjołu
- Page 82 and 83:
Synonymika a składba serbskich wja
- Page 84 and 85:
Synonymika a składba serbskich wja
- Page 86 and 87:
Synonymika a składba serbskich wja
- Page 88 and 89:
Synonymika a składba serbskich wja
- Page 90 and 91:
Dr. J. Pilk: Burske mjena Hornjołu
- Page 92 and 93:
Burske mjena Hornjołužiskich Serb
- Page 94 and 95:
Filip Rězak: Serbski rychłopis. 9
- Page 96 and 97:
Serbski rychłopis. 95Luther, zahub
- Page 98 and 99:
Serbski rychłopis. 97sćĕhuje, st
- Page 100 and 101:
Serbski rychłopis. 99§ 49. Kónco
- Page 102 and 103:
Serbski rychłopis. 101tamny, tutó
- Page 104 and 105:
Serbski rychłopis. 103hromadźe),
- Page 106 and 107:
Rozkroškowaŕ, -ŕka, Person, diea
- Page 108 and 109:
Salojty, saalartig.Salomonowy, des
- Page 110 and 111:
Dodawki k serbskemu słownikej. 109
- Page 112 and 113:
Skhmutać, mühsam kauend aufessen.
- Page 114 and 115:
Dodawki k serbskemu słownikej. 113
- Page 116 and 117:
Spjeŕchliwy, flüchtig.spjeŕchot,
- Page 118 and 119:
Dodawki k serbskemu słownikej. 117
- Page 120 and 121:
Dodawki k serbskemu słownikej. 119
- Page 122 and 123:
Switak, e. jämmerlich Verkommender
- Page 124 and 125:
Adolf Černý: Mythiske bytosće ł
- Page 126 and 127:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 128 and 129:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 130 and 131:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 132 and 133:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 134 and 135:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 136 and 137:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 138 and 139:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 140 and 141:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 142 and 143:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 144 and 145:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 146 and 147:
Přistawk. 145dźewjeć je nas poro
- Page 148 and 149:
Nekrolog XXXI. 147přińdźechu sob
- Page 150 and 151:
Nekrolog XXXI. 149neho assessora a
- Page 152 and 153:
Nekrolog XXXI. 151bokimi wĕdomostn
- Page 154 and 155:
Nekrolog XXXI. 153nimale runym praw
- Page 156 and 157:
Nekrolog XXXI. 155delnjołužiskich
- Page 158 and 159:
Přinoški sobustawow M. S. 1895. 1
- Page 160 and 161:
Dary za dom M. S. 159stud. Wartenbe
- Page 162 and 163:
Dary za dom M. S. 16120,75; cand. j
- Page 164 and 165:
Wospjetowanje.Staw II. 500. —„
- Page 166 and 167:
Serbski Maćičny dom. 165z Lwowa 2
- Page 168 and 169:
Serbski Maćičny dom. 167dotal ža
- Page 186:
Wobsah.Synonymika a składba serbsk