Mythiske bytosće łužiskich Serbow. 135zwónowe zuki daloko do wokołnych wsow a gólow rozlĕgachu, awĕrjece křesćany k Bóžej słužbje wółachu. To mucašo cartawušej mĕry wjelgi. Togodla přijźe wón, aby torm skóńcował.Wón stupi na górku k połnocy při wsy lažacu. Tam weze wónwjelicki kamjeń a wuwolowa se, aby do torma chyśił. Kamjeńpak se jomu wusunu slĕdk leśecy a padnu w góli do jadnogodoła, źož jo ten kamjeń, na kótrymž su hyšći źins depki wót cartowychpalcow wuśišćane wiźeś. — Cart weze drugi kamjeń, zapřimjejen twarźej, wuwolowa se a chyśi jen z cełej mócu. Kamjeń pakleśešo wušej torma dalej do póla; tam lažy hyšći źins a ma tejerownosći znamjenja cartoweje ruki. — Cart weze třeśi kamjeń,přimje a chyśi jen wĕsćej, a trefi torm tak jĕdernje, až se gneddo kopicki sypnu. Kamjeń pak padnu při tormje do tympališća,pódmuri se w parje, źož hyšći źins lažaś dej. – Wót togo casanjejo w Ochoze žeden torm, ale nizka wjažka při cerkwi, w kótrejžzwóny wise.Bukowinski (H. Kopf), Łužičan, 132.*)(66.) W Syjku chcyše raz čert cyrkej z wulkim kamjenjomrozwalić. Wón bĕ so z fararjom rozkorił, a faraŕ jemu rjekny:„Ty njeb’źoš doch mi nic woter’nuś.“ — „To b’źomej wiźeś“,wotmołwi čert; „prjedy, hač honač zaspĕwa, budźe twoja cyrkejna kruchi.“ W nocy přińdźe potom čert z wulkim kamjenjom. Jenažona wo tom powĕ fararjej: „Tam přichada jaden z takim wjelikimkamjenjom!“ Pastor rjekny: „Njent, žeńska, daj radu.“ Tužžona zaplaca na nohi, a honač zaspĕwa runje, jako chcyše čertkamjeń na cyrkej ćisnyć. Kamjeń padny a hišće dźensa tam nakeŕchowje leži. (Schulenb., W. Volksth. 86.)Čert je wulki njepřećel ludźi, kotremuž njemóžeš wĕrić,přetož wón je zwosobnjena łža. Přisłowo praji: „Rĕči kaž Bóha łže kaž čert.“ Čłowjekej je rědko što dobre wopokazał; hdyžpak je to sčinił, njebĕ jeho dobrota čłowjekej spomožna. Na topokazuje přisłowo: „Sy płaćeŕ, kaž čert wobradźeŕ.“ Widźomnje*) Tu samu bajku podawa Muka w Łužicy, 1884, 10. Jeje zakónčenjeje tajke: Třeśi kamjeń jo trafił a turm rozbił a pótom na kjarchob padnuła tam wjele lĕt lažał. Ale nĕnt su jen Ochozske luźe rozłamali a z njogonowy wjeliki móst natwarili. — Přir. Haupt, Sagenb. I. č. 95, 101 (wobĕz přenĕmčenych stron H. Łužicy).
136 Adolf Černý:to wuslĕduje z basnički „Lipskulijanowe łožo“. Khudy muž, kižso skoro wjacy zežiwić njemóžeše, dźĕše jónu jara zrudny do hole.Tam so jeho nĕkajki mužik wopraša, čohodla je tak zrudny.Potom jemu rjekny, zo chce jemu pomhać, je-li jemu slubi, wočimž w jeho domje njewĕ. To khudy muž sčini a tež so na toze swojej krwju podpisa. „Za 16 lĕt přinjes mi, štož sy mislubił“, rjekny cuzy mužik a da jemu hromadu pjenjez. A po nĕkotrymčasu porodźi žona wobohaćeneho čłowjeka synka, kotryžbĕ potajkim čertej zapisany. Sem słuša tež slĕdowaca bajka:185. Čorny a khudy.Nĕhdy bĕše pod Hrodźiškom pola Budyšina khĕžka, w kotrejžnichtón bydlić njechaše. Kóždemu, kiž so we njej zasydli, wumrĕchudźĕći. Tohodla wosta skónčnje njewobydłena. — Junupřińdźe khudy do khĕžki a dźĕše: „Pomhaj Bóh tomu, kotryžw tutym domje přebywa!“ —,,„Što chceš?““ wotmolwi jemu Čorny.„Ja sym khudy a njewĕm, hdźe přebywać“, skoržeše khudy Čornemu.„„Wostań tu““, dźĕše Čorny, „„přikaž jenož žonje, zokóždu sobotu jstwu derje wučisći a na dźĕći kedźbuje, zo nakachle njełaža.““ — Na to zasydli so khudy w khĕžcy a bĕšespokojnje ze swojej swójbu we njej žiwy. Žona činješe swĕru,štož bĕ Čorny přikazał: čisćeše kóždu sobotu jstwu a kedźbowašekruće na to, zo dźĕći ke kachlam njepřińdźechu. Tak dźĕšewšitko derje, tola bohatši khudy njebu, dyžli bĕše prjedy. Mjeztym bĕ so zyma přibližiła; nan njemĕješe žaneho dźĕła wjacy, anuza bu dźeń a wjetša. Nĕhdy sedźachu wšitcy hromadźe přiwječeri a jĕdźachu poslednje bĕrny — suche ze selu. Skoržachusebi swoju nuzu a khudobu. Čorny, to wusłyšawši, wulĕzemjelčo, bjez wšeho ropota a wšitkim njewidźomny z kachlow,stupi k nanej a šeptny jemu do wucha: „Budź w hodowničkunocy w dwanaćich w Dračowym Haće, wukopaj najwjetši dub awuryj pod nim dźěru tři łohće hłuboku. Potom budźe twojejkhudobje pomhane. Tola mjelč a njepřeradź nikomu!“ Hodowničkabĕ přišła. Khudy khwataše, nikomu ničo njerjeknywši, zesekeru, z motyku a z łopačom w hłubokim snĕzy do DračowehoHata k najwjetšemu dubej. W Budyšinje ćepješe dwanaće.Bórzy bĕ prĕni, druhi, třeći — posleni korjeń přerubany. Dub
- Page 1 and 2:
ČASOPISMAĆICY SERBSKEJE1895.Redak
- Page 4 and 5:
Burske mjena Hornjołužiskich Serb
- Page 6 and 7:
Burske mjena Hornjołužiskich Serb
- Page 8 and 9:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 10 and 11:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 12 and 13:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 14 and 15:
„,,Pře žane njeje mi tak žel,:
- Page 16 and 17:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 18 and 19:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 20 and 21:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 22 and 23:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 24 and 25:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 26 and 27:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 28 and 29:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 30 and 31:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 32 and 33:
Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 34 and 35:
Gollmitz Ł. Chołmc (vulgoChańc)
- Page 36 and 37:
Kietz Be. Kic, a, m.Kirchhain Ł. G
- Page 38 and 39:
Serbski zemjepisny słowničk. 39Ml
- Page 40 and 41:
Serbski zemjepisny słowničk. 41Sa
- Page 42 and 43:
Werben Kh. Wjerbno, a, sr.[Werchau
- Page 44 and 45:
Serbski zemjepisny słowničk. 45ny
- Page 46 and 47:
Serbski zemjepisny słowničk. 472.
- Page 48 and 49:
Serbski zemjepisny słowničk. 49Oe
- Page 50 and 51:
Serbski zemjepisny słowničk. 51Pa
- Page 52 and 53:
Přehlad spisow Michała Hórnika.
- Page 54 and 55:
Přehlad spisow Michała Hórnika.
- Page 56 and 57:
Přehlad spisow Michała Hórnika.
- Page 58 and 59:
Přehlad spisow Michała Hórnika.
- Page 60 and 61:
Přehlad spisow Michała Hórnika.
- Page 62 and 63:
Přehlad spisow Michała Hórnika.
- Page 64 and 65:
Přehlad spisow Michała Hórnika.
- Page 66 and 67:
Přehlad spisow Michała Hórnika.
- Page 68 and 69:
Přehlad spisow Michała Hórnika.
- Page 70 and 71:
Wućahi z protokollow M. S. 71Mĕst
- Page 72 and 73:
Wućahi z protokollow M. S. 73Před
- Page 74 and 75:
Wućahi z protokollow M. S. 75swój
- Page 76 and 77:
Wućahi z protokollow M. S. 77Mjeŕ
- Page 78 and 79:
Wućahi z protokollow twarskeho wub
- Page 80 and 81:
W o b s a h.Burske mjena Hornjołu
- Page 82 and 83:
Synonymika a składba serbskich wja
- Page 84 and 85:
Synonymika a składba serbskich wja
- Page 86 and 87: Synonymika a składba serbskich wja
- Page 88 and 89: Synonymika a składba serbskich wja
- Page 90 and 91: Dr. J. Pilk: Burske mjena Hornjołu
- Page 92 and 93: Burske mjena Hornjołužiskich Serb
- Page 94 and 95: Filip Rězak: Serbski rychłopis. 9
- Page 96 and 97: Serbski rychłopis. 95Luther, zahub
- Page 98 and 99: Serbski rychłopis. 97sćĕhuje, st
- Page 100 and 101: Serbski rychłopis. 99§ 49. Kónco
- Page 102 and 103: Serbski rychłopis. 101tamny, tutó
- Page 104 and 105: Serbski rychłopis. 103hromadźe),
- Page 106 and 107: Rozkroškowaŕ, -ŕka, Person, diea
- Page 108 and 109: Salojty, saalartig.Salomonowy, des
- Page 110 and 111: Dodawki k serbskemu słownikej. 109
- Page 112 and 113: Skhmutać, mühsam kauend aufessen.
- Page 114 and 115: Dodawki k serbskemu słownikej. 113
- Page 116 and 117: Spjeŕchliwy, flüchtig.spjeŕchot,
- Page 118 and 119: Dodawki k serbskemu słownikej. 117
- Page 120 and 121: Dodawki k serbskemu słownikej. 119
- Page 122 and 123: Switak, e. jämmerlich Verkommender
- Page 124 and 125: Adolf Černý: Mythiske bytosće ł
- Page 126 and 127: Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 128 and 129: Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 130 and 131: Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 132 and 133: Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 134 and 135: Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 138 and 139: Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 140 and 141: Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 142 and 143: Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 144 and 145: Mythiske bytosće łužiskich Serbo
- Page 146 and 147: Přistawk. 145dźewjeć je nas poro
- Page 148 and 149: Nekrolog XXXI. 147přińdźechu sob
- Page 150 and 151: Nekrolog XXXI. 149neho assessora a
- Page 152 and 153: Nekrolog XXXI. 151bokimi wĕdomostn
- Page 154 and 155: Nekrolog XXXI. 153nimale runym praw
- Page 156 and 157: Nekrolog XXXI. 155delnjołužiskich
- Page 158 and 159: Přinoški sobustawow M. S. 1895. 1
- Page 160 and 161: Dary za dom M. S. 159stud. Wartenbe
- Page 162 and 163: Dary za dom M. S. 16120,75; cand. j
- Page 164 and 165: Wospjetowanje.Staw II. 500. —„
- Page 166 and 167: Serbski Maćičny dom. 165z Lwowa 2
- Page 168 and 169: Serbski Maćičny dom. 167dotal ža
- Page 186:
Wobsah.Synonymika a składba serbsk