MAĆICY SERBSKEJE 1895

Mythiske bytosće łužiskich Serbow. 139Zo by čłowjeka zawjedł, wužiwa rjanych přiwabow, kaž prajidruhe přisłowo: ,,Djaboł pyšne pasle powlakuje.“*) Tak ponaspomnjenej hižo powĕsći ze XVII. lĕtstotka přińdźe w podobježony k wĕstej knježnje a wabješe ju, zo by z nĕkajkim njeznatymknjezom hrĕšiła. Při tom jej powjesny złoty rjećaz na šiju jakodar tamneho knjeza. Jako pak knježna, wuhladawši wohidnypanohć teje žony, so nastróža a we swojim straše mjeno Zbóžnikawuwoła, zhubi so žona a złoty rjećaz přewobroći so do wuhlow,kotrež k zemi spadnychu.**) Tak ludźi na wšelake wašnje wabia jich nadbĕhuje, štož je přeco za słabych ludźi strašne po přisłowje:,,Štóž čerta husto zetyka, naposledku so z nim zeznaje.“(Buk, 538.)Tež w cyrkwi **) njeje čłowjek před jeho wabjenjemi wĕsty;tu wón pyta jeho mysl wot pobožnosće wotwobroćić a k smĕchu atd.pohnuć (hl. č. 86). Samoho duchowneho sebi zwaža spytować:(68.) Srjedź Hrodźišća a Wichowow při rĕcy Lubaće w takmjenowanej „skali“ namaka so do skały dźĕra abo skałoba, „čertowapinca“ mjenowana, kotraž pječa podze scy hač spody wołtarjaw Hrodźišćanskej cyrkwi wjedźe. Wo njej so tole powĕda:Nĕhdy w zastarsku je djaboł w Hrodźišćanskej krajinje jara zakhadźała harował a při tym wosebje na tehdomneho Hrodźišćanskehoduchowneho wotmĕrjene mĕł. Wón je jeho jara spytował,jemu wšo móžne k lubu činił, haj samo do cyrkwje přišoł, zoby toho wboheho zamylił. Skónčnje je pobožny duchowny tajkehodjabołstwa syty był a je helskeho njekrasnika z mócnymi słowamia hrónčkami w cyrkwi pod wołtaŕ zažohnował. A dokelžje tam tomu lučibarjej a nanej wšeho złeho wĕsće najnjelubšebydło było, je so přez nĕkajku dźĕru, kotraž je dale wonkahišće nĕtko widźeć, wuwjezł a tak zaso ćeknył.†)(69.) Wšelake powĕsće powĕdaju so wo tym, kak je čłowjekak samomordaŕstwu zawjedł. Bĕchu třo mužojo w bróžni.*) Wobĕ přisłowje w Čas. M. S. 1890, str. 51 a 52.**) Frencel, Historia nat. Lus. sup. — Haupt, Sagenbuch I. č. 131.***) Jenož za wołtarjom nima mocy. W jenej basničcy woła duchownyna ludźi, kotřiž su so čerta stróžili: „Ludźe, za wołtaŕ, tam nimazły mocy!“ Schulenb., W. Volksth. 39.†) Tydź. Now. 1851, 334, přeł. z Gräve 197. Hl. tež p. Haupta I. č. 116.