MAĆICY SERBSKEJE 1895

Mythiske bytosće łužiskich Serbow. 141britwej daś, kónja na swaźbu póžycyś a cartej fidle — to je wšojano.“*) — Najhórši jeho wumysł pak je palenc. ,,Za januchrapku palenca wisy źewjeś cartow“, praji so.**) Štóž so jónudo pića poda, z tym je zlĕ, přetož: ,,Mokrym krkam čert radypřiliwa.“ (Č. M. S. 1891, 68.) W pĕsni „Muchorjancy a palenc“powĕda Zejleŕ po ludowej powĕsći, kak je palenc nastał. Jönuje čertowa mać, njeznajo prawakow, samych muchorjancow nazbĕrała,po kotrychž čert strašnje skhori. Łazeńk jemu pósłapalenca. Jako bĕ čert wotkhorił, wotkaza muchorjancy mucham— a palenc ludźom.Tak žaneje składnosće njepřepase, zo by čłowjesku dušu doswojeje mocy dostał. ,,Tón za pjenježkom hłodźi, kaž čert zadušu“, je serbske přisłowo. Hnydom při narodźenju dźĕsća spytujejeho dušu za sebje dostać, kaž widźachmy hižo w basničcy„Lipskulijanowe łožo“. W druhej basničcy („Swjateje Marijekmótřistwo“, Smol. II. 179) přikhadźa w čłowjeskej podobje dopuća mužej, kiž pyta kmótrow swojemu dźĕsću, a nastaja so zakmótra. Tola potom zetka čłowjek hišće swj. Pĕtra a swj. Mariju,kotrejuž tež za kmótrow přeprosy. Taj potom wojowaštaj z djabołomwo to dźĕćo, hač jo naposledku swj. Marija dosta a jo potomna rukomaj do cyrkwje njeseše.Wón hnydom přińdźe, hdyž bu zawołany, njech je soto w hnĕwje stało abo jenož ze žortom.***) Sem słuša powĕsćwo rejwaŕcy, kotraž sebi žadaše rejwać, a byrnjež z čertom było.186. Reja z čertom.Nĕhdźe před 100 lĕtami bĕše w Hornim Hbjelsku wjesołamłoda holca, kotraž swĕt a swĕtnu haru khĕtro lubowaše a nažanych rejach njepobrachowaše. Husto bu napominana, zo byso tola swojeje swĕtneje lubosće wostajiła, ale to so jej njemóžnebyć zdaše. Jenu njedźelu bĕchu zaso w Hbjelsku w korčmje reje,a ta holca bĕ tak njemdra na nje, zo hižo prjedy praješe, zo*) H. Jórdan, Łužičan 1874, 42.**) Schulenburg, W. Volksth., 85.***) Na hrodźe Ortenburgu jónu pjany kuchaŕski hólčec čerta wołašea wusmĕšowaše, zo by sebi tola po njeho přišoł. Nadobo zjewi so čertwe swojej hrózbnej podobje a wuleći z wbohim hólcom přez wokno. Gräve,194. Haupt, I. č. 121.