GIÁO TRÌNH THỰC HÀNH HÓA HỮU CƠ TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP. HỒ CHÍ MINH (2016)

10.1. Mục đích thí nghiệm
BÀI 10: TRÍCH LY TINH DẦU
Sau học xong bài học này người học biết cách trích ly bằng phương
pháp lôi cuốn hơi nước tinh dầu và xác định các thành phần chính trong tinh
dầu bằng phương pháp GC hoặc LC.
10.2. Cơ sở lý thuyết
10.2.1. Khái niệm
Terpenoit thường được gọi là isoprenoid là một lớp lớn của các hợp
chất hữu cơ hiện diện trong tự nhiên gọi là terpen, dẫn xuất từ những đơn vị
isopren có 5 C được lắp ghép và biến đổi theo nhiều cách khác nhau. Hầu hết
terpen có cấu trúc đa vòng khác nhau không chỉ nhóm chức mà còn khác nhau
sườn C.
Terpenoit thực vật được sử dụng rộng rãi về đặc tính thơm của nó.
Chúng có vai trò quan trọng trong thuốc cây cỏ truyền thống và đặc tính kháng
khuẩn, kháng khối u và các chức năng dược phẩm khác. Tepenoid tạo mùi
của bạch đàn (eucalyptus), hương thơm của quế (cinnamon), cây đinh hương
(cloves), gừng (ginger) và màu của các loài hoa có màu vàng. Các Terpenoit
được biết rộng rãi như citral (chanh), menthol (bạc hà), camphor (long não),
Salvinorin A trong thực vật Salvia divinorum và cananbinoid trong thực vật
Cannabis (họ thông).
Steroid và sterol trong động vật là sản phẩm sinh tổng hợp từ chất đầu
Terpenoit. Một số Terpenoit được thêm vào protein để mở rộng khả năng gắn
kết với màng nhầy tế bào, quá trình này gọi là sự isopren
10.2.2. Cấu trúc và phân loại terpen
Terpen là các hyđrocacbon kết qủa từ sự kết hợp của một vài đơn vị
isopren. Terpenoit có thể xem như terpen ở đó các nhóm metyl được tách ra
hoặc nguyên tử O được gắn vào (một số tác giả sử dụng khái niệm terpen phổ
biến hơn bao gồm cả Terpenoit. Giống như terpen, Terpenoit cũng được phân
loại theo số đơn vị isopren được sử dụng.
- HemiTerpenoit: 1 đơn vị isopren
- MonoTerpenoit: 2 đơn vị isopren
- SesquiTerpenoit: 3 isopren
- DiTerpenoit: 4 đơn vị isopren
- Sestetepenoid: 5 isopren
- TriTerpenoit: 6 isopren
- TetraTerpenoits: 8 isopren
203