GIÁO TRÌNH THỰC HÀNH HÓA HỮU CƠ TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP. HỒ CHÍ MINH (2016)

- Ở nhiệt độ 400 500 0 C dùng bếp hỗn hợp muối khan NaNO 3 và KNO 3
với tỉ lệ 48,7% : 51,3%.
Nếu phải sử dụng bếp ở nhiệt độ đến 600 0 C thì dùng bếp hợp kim Vut (
là hỗn hợp nóng chảy của 50% Bi, 25% Pb, 12,5% Sn và 12,5% Cd).
Ngoài ra còn có thể sử dụng các bếp điều nhiệt (các thermostat)…
1.2.2.3. Làm lạnh
Mục đích của làm lạnh là để giải nhiệt, hoặc giữ nhiệt độ phản ứng ở
nhiệt độ không đổi.
Phương pháp làm lạnh đơn giản, rẻ tiền là dùng nước làm lạnh ở nhiệt
độ 5 30 0 C. Cách làm đơn giản là nhúng bình phản ứng vào chậu nước lạnh
hoặc cho nước lạnh chảy tưới ngoài thành bình nếu hỗn hợp phản ứng không
nóng quá. Thông thường phải làm lạnh từ từ bằng cách pha dần nước lạnh
hoặc từng mẫu nước đá vào, vừa làm vừa khuấy đều hỗn hợp phản ứng.
Trong trường hợp làm lạnh sâu hơn cần dùng hỗn hợp nước đá với
muối vô cơ như: NaCl 33% (so với nước đá) có thể làm lạnh đến -21,5 0 C ;
hoặc muối KCl 30% (so với nước đá) có thể làm lạnh đến -11 0 C hoặc một số
muối vô cơ khác như NH 4 Cl, NH 4 NO 3 ...
Nếu cần phải làm lạnh ở nhiệt độ thấp hơn nữa có thể dùng hỗn hợp
nước đá khô (CO 2 rắn) với rượu etilic có thể làm lạnh đến -75 0 C, với axeton
có thể làm lạnh đến -86 0 C …Ngoài ra có thể dùng nitơ lỏng để làm lạnh.
1.2.2.4. Đo và điều hòa nhiệt độ
Nhiệt độ của phản ứng được đo bằng nhiệt kế. Nhiệt kế dãn nở dựa
trên sự thay đổi thể tích của chất lỏng với sự thay đổi nhiệt độ. Các chất lỏng
thường dùng là thủy ngân, rượu etilic , ngoài ra có thể dùng toluen,
pentan…Nếu dùng rượu etilic , toluen…thường phải pha thêm chất màu xanh
hay đỏ. Các nhiệt kế thường dùng có thang 0 100 0 C, 150 0 C, 200 0 C, 250 0 C,
300 0 C…để đo nhiệt độ phản ứng bình thường.
Nếu cần đo sự thay đổi phản ứng trong giới hạn nhỏ ( khoảng 2 5 0 C)
thường phải dùng nhiệt kế Beckman với thang chia chính xác 0,002 0 C.
Khi đo nhiệt độ chất lỏng, cần nhúng nhiệt kế vào chất lỏng, sao cho
bầu thủy ngân ngập trong chất lỏng mà không chạm vào thành bình phản
ứng, giữ yên nhiệt kế trong chất lỏng cho đến khi không thay đổi chiều cao của
cột thủy ngân. Sau khi đọc xong , để cho nhiệt kế nguội dần, lau sạch nhiệt kế
rồi mới cất vào hộp. Có nhiều loại nhiệt kế và các loại nhiệt kế cổ nhám khác
nhau.
1.2.2.5. Khuấy, trộn, lắc
Khuấy, trộn hóa chất để làm cho hỗn hợp đồng nhất làm tăng khả năng
phản ứng của chất, tăng diện tiếp xúc của các chất . Đối với chất rắn, người ta
thường nghiền nhỏ rồi trộn với nhau. Đối với chất lỏng người ta thường dùng
phương pháp khuấy đảo hoặc lắc.
- Nếu phản ứng cần đun nóng có thể dùng con từ để khuấy từ (dùng
bếp khuấy từ).
7