GIÁO TRÌNH THỰC HÀNH HÓA HỮU CƠ TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP. HỒ CHÍ MINH (2016)

- Khi làm việc với axit sunfuric đặc, oleum….phải rót cẩn thận qua phểu
và làm việc trong tủ hốt.
- Khi cần pha loãng axit sunfuric đặc cần phải dùng các bình chịu nhiệt,
vừa rót từng phần nhỏ axit vào nước, vừa rót vừa khuấy.
- Khi cất chân không phải có sự giám sát của giáo viên hướng dẫn.
1.2.2. Một số kỹ năng đơn giản trong phòng thí nghiệm
1.2.2.1. Rửa và làm khô dụng cụ
Dụng cụ trước khi làm thí nghiệm phải sạch và khô. Vì vậy sau khi làm
thí nghiệm xong phải rửa sạch ngay dụng cụ. Có thể rửa sạch dụng cụ bằng
phương pháp cơ học, vật lý, hóa học tùy thuộc vào chất bẩn ở trong dụng cụ.
Thông thường đơn giản là dùng chổi lông để rửa ống nghiệm, bình cầu,
cọ rửa bằng nước ở nhiệt độ thường hoặc đun sôi. Nếu chất bẩn là mỡ thì
rửa bằng xà phòng, Na 3 PO 4 , các chất tẩy rửa khác. Cần dùng chổi lông cọ rửa
nhẹ nhàng, đưa lên xoắn xuống ; không dùng cát để cọ rửa dụng cụ.
Nếu chất bẩn là các hợp chất hữu cơ khó tan trong nước hoặc xà
phòng thì dùng dung môi hữu cơ (như ete, axeton, rượu…). Chú ý dung môi
rửa xong phải gom lại, không đổ bừa bãi vào máng nước.
Chất bẩn khó rửa có thể dùng hỗn hợp rửa axit axetic và axit sunfuric
5% ; hoặc kiềm đặc, hỗn hợp rửa KMnO 4 5%, axit cromic (hay gọi hỗn hợp rửa
sunfocromic- K 2 Cr 2 O 7 5% trong H 2 SO 4 đặc) ; HCl-H 2 O 2 .
Nếu nhiệt độ thường không rửa được thì phải đun nóng ở nhiệt độ 40-
50 0 C , 60 0 C hoặc ở nhiệt độ sôi.
Sau khi rửa bằng hỗn hợp rửa, cần tráng lại nhiều lần bằng nước, cuối
cùng bằng nước cất, làm khô dụng cụ trong tủ sấy hoặc làm khô bằng dung
môi dễ bay hơi như ete, axeton.
1.2.2.2. Đun nóng
Các thiết bị để đun nóng trong phòng thí nghiệm thường dùng là đèn
cồn, đèn dầu, hơi nước nóng, bếp điện, bếp cách cát, bếp cách dầu, máy điều
nhiệt…Tùy thuộc vào việc đun nóng và chất được đun nóng mà sử dụng các
cách khác nhau.
Khi muốn giữ nhiệt độ phản ứng không đổi thường phải dùng các bếp
cách chất lỏng như:
- Ở nhiệt độ thấp hơn 100 0 C thì dùng bếp cách thủy.
- Ở nhiệt độ cao hơn, dùng bếp cách cát hay cách dầu.
- Ở nhiệt độ 200 0 C dùng bếp cách parafin hay glixerin.
- Ở nhiệt độ 220 0 C dùng bếp cách dầu.
- Ở nhiệt độ 250 300 0 C dùng bếp cách H 2 SO 4 đặc. Trường hợp này
dùng để xác định nhiệt độ nóng chảy của chất.
- Ở nhiệt độ 320 325 0 C dùng hỗn hợp chất rắn K 2 SO 4 và H 2 SO 4 đặc
với tỉ lệ 2 :3.
6