GIÁO TRÌNH THỰC HÀNH HÓA HỮU CƠ TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP TP. HỒ CHÍ MINH (2016)

họng, trị liệu các vấn đề về gan, thận, mất ngủ, giải độc cho cơ thể, thư giãn ,
giảm strees.Tinh dầu tạo mùi thơm nhẹ nhàng, và hoàn toàn tinh khiết cho
không gian.
10.2.5. Cách sử dụng tinh dầu
Tinh dầu tác động đến chúng ta qua hai con đường chính đó là: hô hấp và qua
da. Qua hô hấp: các phần tử tinh dầu thông qua mũi gửi tín hiệu đến não bộ
và các dây thần kinh, điều chỉnh hoạt động của cơ thể qua các dây thần kinh.
Qua hô hấp sử dụng các loại đèn thăng dầu : Đèn xông hương, đèn xông
hương tạo ẩm, các sản phẩm sử dụng tinh dầu nguyên chất…Qua da: bằng
phương pháp massage hoặc xông hơi, các phần tử siêu nhỏ của tinh dầu sẽ
dễ dàng thâm nhập và các lỗ chân lông rồi tiến sâu và các mao mạch ở lớp
trung bì thông qua nang lông và tuyến mồ hôi rồi đi dần vào máu và hệ thống
tuần hoàn, đến các cơ quan trong cơ thể.
10.2.6. Một số phương pháp ly trích tinh dầu
Các phương pháp tách tinh dầu cần phải đạt những yêu cầu cơ bản
sau: giữ cho tinh dầu thu được có mùi vị tự nhiên ban đầu, qui trình chế biến
phải phù hợp, thuận lợi và nhanh chóng, phải tách được triệt để tinh dầu trong
nguyên liệu, tổn thất tinh dầu trong quá trình chế biến và hàm lượng tinh dầu
trong nguyên liệu sau khi chế biến (bã) càng thấp càng tốt, chi phí đầu tư vào
sản xuất là ít nhất.
- Phương pháp hóa lý: chưng cất và trích ly
- Phương pháp cơ học: dùng các quá trình cơ học để khai thác tinh
dầu như ép, bào nạo.
- Phương pháp kết hợp: khai thác tinh dầu bằng cách kết hợp giữa
quá trình hóa lý và quá trình cơ học, hoặc sinh hóa (lên men) và cơ học, hoặc
sinh hóa và hóa lý. Ví dụ, trong quả vani, tinh dầu ở dạng liên kết glucozit nên
dùng enzym để thủy phân, phá hủy liên kết này rồi sau đó dùng phương pháp
chưng cất (hóa lý) để lấy tinh dầu.
10.2.6.1. Phương pháp cơ học
Phương pháp này chủ yếu dùng để tách tinh dầu trong các lọai vỏ quả
như cam, chanh, quýt… Trong loại nguyên liệu này, tinh dầu nằm trong những
túi tế bào ở bề mặt vỏ. Khi dùng lực cơ học tác dụng vào vỏ quả, tinh dầu sẽ
thóat ra. Tinh dầu sản xuất bằng phương pháp này có chất lượng cao hơn
phương pháp chưng cất, mùi thơm tự nhiên, nhưng hiệu suất thấp.
10.2.6.1.1. Vắt ép
Tinh dầu thu được bằng phương pháp này ưu việt hơn các phương
pháp khác ở chỗ do không bị gia nhiệt, không chịu tác dụng của dung môi, nên
giữ được mùi vị thơm dịu tự nhiên của nguyên liệu ban đầu. Vỏ cam, chanh...
dùng để ép phải tươi, vỏ tươi thì các túi tinh dầu và các tế bào xung quanh còn
căng nên tác dụng lực vào, túi dầu dễ vỡ ra. Khi ép vỏ nên vừa ép vừa phun
nước thường hoặc nước muối 10% để tinh dầu dễ trôi ra, đồng thời lúc ngừng
ép, vỏ và cùi không hút trở lại vì khi được tưới ướt nước, các tế bào vỏ quả sẽ
trương nở ra và không còn khả năng hấp phụ tinh dầu vào nữa. Sau ép, tinh
dầu và nước được ly tâm để tách nước và cặn, có thể cho thêm gelatin, tanin,
2% NaHCO 3 để dễ tách phần protit của quả và tạo điều kiện cho qui trình phân
205