Toponimia <strong>eta</strong> <strong>kartografia</strong>: <strong>oinarrizko</strong> <strong>eskuliburua</strong>. Nerea Mujika Ulazia 192. irudia: ITURRI KARTOGRAFIKO HISTORIKO BATEN ADIBIDEAIturria: BFAko Kartografia Saila, 1:25.000 eskalako “Mapa Topográfico de Vizcaya.Término Municipal de Górliz” (1923? urtea). Kontsultagai BFAko web orrian(www.bizkaia.net)
Toponimia <strong>eta</strong> <strong>kartografia</strong>: <strong>oinarrizko</strong> <strong>eskuliburua</strong>. Nerea Mujika Ulazia 20I.1.2. DOKUMENTAZIO-ITURRIAKIturri dokumental orokorren artean hainbat sailkapen desberdin egindaitezke. Gure helburuari begiratuz, banak<strong>eta</strong> hau jarraituko dugu: argitaratugabeak <strong>eta</strong> argitaratutakoak.I.1.2.1. Argitaratu gabeko dokumentazio-iturriak 24Lehenengo <strong>eta</strong> behin, artxibo nagusiak (aldundi<strong>eta</strong>koak, HistorikoProbintziala, Elizarena, herri mailakoak, Jabetza-erregistroko artxiboa...) 25 nonaurkitzen diren jakin beharko dugu. Euskal Herritik kanpo baditugu beste batzuk:Chancillería de Valladolid, Archivo General de Simancas, e.a. baina <strong>toponimia</strong>-lanbateko lehenengo urratsak emateko nahikoa izango dugu Euskal Herri barruandauden artxiboekin 26 .Iturri kartografikoekin egin dugun moduan, dokumentazioa hautatzekoirizpide batzu<strong>eta</strong>n 27 oinarrituko gara:a) Ikerk<strong>eta</strong>ren eremua <strong>eta</strong> lan plangintza: ez da berdina izango lurralde osobateko ikerk<strong>eta</strong> burutzea 24 hilabet<strong>eta</strong>n edo, epe berdinean, herri bataztertzea.b) Ikertzailearen hezik<strong>eta</strong> <strong>eta</strong> transkripzioaren zailtasun maila: ez dabeharrezkoa paleografoa izatea baina komenigarria da garai bakoitzekoidazkera menperatzea. Arrazoia argia da: irakurk<strong>eta</strong> zehatza beharbeharrezkoada, ondoren datozen arautze-lanak fidagarritasun mailaaltuarekin burutzeko. Horrez gain, beste arlo batzu<strong>eta</strong>ko ezagutzaizatea ere gomendagarria da: euskara, latina, gramatika historikoa,tokiko geografia <strong>eta</strong> historia...c) Toponimoen dentsitatea: transkribatzen ematen den denboraren <strong>eta</strong>lortzen diren emaitzen arteko proportzioa neurtu behar da.d) Toponimo motak: lanaren helburu orokorrari begira, kontuan hardezakegu ea <strong>toponimia</strong> nagusia, ertaina edo txikia nagusitzen den24 Atal hau 1999. urtean HPSk eskatu zigun txosten batean oinarritzen da, Informe-valoración de fuentesdocumentales inéditas válidas para los trabajos de normalización de la <strong>toponimia</strong> de Bizkaia (N. Mujika, koor.; J.Enríquez <strong>eta</strong> E. Sesmero).Ikus J. Caro Barojak 1949an idatzitako artikulua ere: Proyecto para la elaboración del fichero de Toponimia yAntroponimia vasca medieval, BRSVAP, V, 381-385. orr.25 Euskal Herriko artxiboen berri izateko kontsulta daiteke Eusko Ikaskuntzak argitaratutako Censo de Archivosdel País Vasco. <strong>Euskadi</strong>ko Agiritegiei <strong>eta</strong> Ondar Dokumentalei buruzko informazioa IRARGIren (<strong>Euskadi</strong>ko OndareDokumentalaren Zentroa) web orrian kontsulta daiteke (badator@irargi.org edo info.irargi@irargi.org).26 Halaxe adierazten dugu aipatutako txostenean (Informe-valoración.. .): “no se han tenido en cuenta los archivossitos fuera de Bizkaia –Chancillería de Valladolid, Archivo General de Simancas, etc., cuya complejidad exigiría unsegundo estadio de investigación. No obstante, a juicio de los redactores del informe, los fondos conservadosdentro del territorio son de riqueza más que suficiente para garantizar el mejor resultado al proyecto de que setrata” (1).27 J. Terradoren ust<strong>eta</strong>n iturrien hautak<strong>eta</strong> irizpide geografiko<strong>eta</strong>n (eremuaren mugak<strong>eta</strong>), kronologiko<strong>eta</strong>n(mende bakarra edo batzuk) edo tipologiko<strong>eta</strong>n (dokumentu mota bat aztertuz) oinarritu daiteke (1999: 46).