toponimia eta kartografia: oinarrizko eskuliburua - Euskara - Euskadi ...

Toponimia eta kartografia: oinarrizko eskuliburua. Nerea Mujika Ulazia 65errealitate geografiko osoan, zabalera ezberdineko ikerketetan (herria, lurraldeoso bat), eskala ezberdinetan (ertaina, handia) edo helburu desberdinak dituztenikerketetan (filologikoa, geografikoa...) erabiltzeko pentsatuta dago. Duda barik,proposatzen dugun kodeketa honen balioa toponimoen corpusari aplikatzenzaionean baloratuko da eta, seguruenik, balorazio horrek, berriz ere, aldaketarenbatzuk ekarriko ditu 91 .Kodifikazio geografiko zuzena egitea beharrezkoa da ikuspuntudesberdinetatik:a) Kartografiaren ikuspuntutik eragina izango du errepresentazio motan(letra mota, kolorea, letren hedapena...). Kode geografiko bakoitzak berekode tipografikoa izan dezake fotokonposaketa fasean 92 .b) Datu-basearen kontsulta era probetxugarrian egiteko ere P. Galékadierazten du :“Kodeketa honen diseinuaren eta ongi aplikatu izanaren ondorioz,datu-baseari egingo zaizkion kontsultek nahi dugun erantzunaemango digute edo nahi ez dugun beste emaitza bat. Hortaz,bildutako izen bakoitzak inkestatuarentzat zer izendatzen duenongi aditu beharra dago” (Galé, 2001).c) Hizkuntzaren ikuspuntutik, entitate geografiko bati erantsitako lexikogeografikoaren datu-bilketa lortuko dugu 93 eta, gainera, normatibizaziolinguistikoari begira, bertsio desberdinak proposatzeko orduan eraginhandia izango duen gaia da (ikus III.1.2.atala).91 Honetaz J. Terradok dio: “La experiencia enseña que cada toponimista tiene su propia clasificación, inspirada enparte en las de sus predecesores pero también en los datos lingüísticos que ha manejado. Y se constata tambiénque, una vez lograda tal clasificación, existe la legítima pretensión de que sea útil en otras investigaciones y enotras zonas.” (1999: 75-76).92 Ikus M. A. Lleonart eta M. Parelaren “Toponímia en cartografia” eta J. Torten “Notes metodològiques per a unestudi de la interrelació entre toponimía i cartografia” izeneko artikuluak.93 “Geroz eta garrantzi handiagoa ematen hasi zaio generikoen kontuari. Euskal Herrian garrantzi berezia dugainera, hiztegiaren batasuna oraindik eginbidean dagoelako eta oinarrizkoa delako hiztunek ahoz darabiltenaezagutzea, kontzeptu bakoitzerako era batua ongi erabaki nahi badugu. Adibidez, geografia hiztegia osatzean,aurrepausua izan behar litzateke euskalkiz euskalkiko generikoen katalogo ahalbait osatuena edukitzea...” (Galé,2001).J.Mª Jimeno Juríok ere 1987an ardura hori agertu zuen bere Presentación del borrador...izeneko artikuluarenatal batean “Orientar sobre equivalencias” eta halaxe adierazten du: “La guía es una sistematización de realidadesgeográficas cuyos nombres (en castellano u otra lengua) interesa conocer... El pequeño elenco de voces vascaspretende ayudar al investigador que no conoce esta lengua; pero no es un vocabulario de toponimia conteniendoconceptos, definiciones y equivalencias axiomáticos, ni pretende recoger modalidades lingüísticas o dialectales nidefiniciones puntuales, exactas, académicas, válidas para todo tiempo y todo el país...” (1987: 439).DEIKERek Araba eta Gipuzkoako toponimia-lanaren metodologian ere behar hori azaltzen zuen (1994: 150) etabaita nik neuk ere 1997an Donostia-San Sebastiánen antolatutako Nazioarteko Terminologia Batzarrean aurkeztunuen komunikazioan.