Toponimia <strong>eta</strong> <strong>kartografia</strong>: <strong>oinarrizko</strong> <strong>eskuliburua</strong>. Nerea Mujika Ulazia 75TratamenduaBatetik, landa-lanean jasotako informazioa ortofotorri edo orri gaineanapuntatuta ekarriko dugu <strong>eta</strong>, bestetik, koadernoan jasoko genituen emandakoazalpenak. Horrez gain, grabazioaren bidez transkripzio arazoak edo zalantzabatzuk argitzeko modua ere izango dugu.Inkesta amaitu ondoren, datuak garbira lehenbailehen pasatzea komeni da,lekuko guztien informazioa bateratu behar da ezer ahaztu aurretik. Gainera, faltadiren eremuak beteko dira (mapa <strong>eta</strong> ordena-zenbakia 107 , kode geografikoa,transkripzio fonetikoa, balorazioa...).Inkesta orokorra <strong>eta</strong> minuta toponimikoa parekatze-lanaDokumentu bi hauen emaitzak ez dira bat etorriko kasu guzti<strong>eta</strong>n <strong>eta</strong>desberdintasun horiek dira egiaztapen-inkestan argitu beharrekoak. Gainbegiratubat eman ondoren, ortofotorrian aurrelan<strong>eta</strong>n markatuta dauden ordena-zenbakiguztiek izenik daukaten, izen bera daukaten edo lekuz aldatuta dauden aztertukodugu.Lau motatako zalantzak argitu beharko ditugu egiaztapen-inkestan <strong>eta</strong>horr<strong>eta</strong>rako galderak ondo prestatuta eraman beharko ditugu:a) ez dugu leku horr<strong>eta</strong>n toponimorik jaso: ziurtatub) leku horr<strong>eta</strong>n beste toponimo bat jaso dugu: ziurtatu beste iturribatetik jasotakoa ez dela ezagutzen <strong>eta</strong> baloratu zein den sustraituena.c) toponimoa lekuz aldatuta ageri da edo beste hedapen bat dauka:ziurtatud) kode desberdina ezarri diogu: zehaztu deskribapena eskatuzInkesta orokorra <strong>eta</strong> zerrenda toponimiko historikoakInkesta orokorreko emaitzak iturri historiko<strong>eta</strong>tik hustutako<strong>toponimia</strong>rekin ere erkatuko ditugu identifikatzen ez direnen zerrenda berezi batprestatuz egiaztapen-inkestan erabiltzeko <strong>eta</strong>, ahal den neurrian,berreskuratzeko.II.3.4.3. Egiaztapen-inkestaInkesta orokorreko emaitzak <strong>eta</strong> beste iturri dokumental <strong>eta</strong>kartografikoen (minuta toponimikoa) emaitzak parekatu ondoren, azaldu diren107 ETDan identifikatuta dauden mapa <strong>eta</strong> ordena-zenbakiak (puntu zenbakiak) gordeko dira nahiz <strong>eta</strong> bestetoponimo batekin jasota egon <strong>eta</strong> leku berriei zenbaki berriak ezarriko zaizkie.
Toponimia <strong>eta</strong> <strong>kartografia</strong>: <strong>oinarrizko</strong> <strong>eskuliburua</strong>. Nerea Mujika Ulazia 76kontraesan, hutsune, zalantza edo zehaztasun hutsak argitzea da egiaztapeninkestarenhelburua.Bigarren zati hon<strong>eta</strong>n galderak zuzenak izan beharko lirateke 108 ;aurrelan<strong>eta</strong>n gertaturiko materiala lekukoari erakustea ere ona izan daiteke,ditugun zalantzen berri emanez. Argi utzi behar diogu beti lekukoari mapak hutsezjosita daudela <strong>eta</strong>, argitaratuta egon arren, ez dutela zertan ondo egon. Lekukoakbakarrik balora dezake mapa edo beste dokumentu baten idatzita dagoen<strong>toponimia</strong>ren fidagarritasuna.Egiaztapen-inkestan, bereziki, emaitza hobeak lortzen dira lekukoak taldeanelkartuta, lehian jartzen dira euren artean <strong>eta</strong>, egoera kontrolatuz gero, emaitzakonak izaten dira. Arrisku bat egon daiteke <strong>eta</strong> hauxe da: taldean lekuko batzuekinformazioa gorde egiten dute, erabilera batzuk oso herrikoiak direlako <strong>eta</strong>batzu<strong>eta</strong>n lotsatu ere egingo dira, inkestaren zati hon<strong>eta</strong>n batez ere.ProzeduraInkesta orokorrean jasotako informazioa transkripzioaren ikuspuntutik zeinkokapen <strong>eta</strong> hedapenaren aldetik egiaztatuko dugu.Jarraian, prest ditugun zalantzazko kasuak argituko ditugu (berezikiegiaztapen-fitxa puntualean jasota ditugunak): transkripzio hutsak, toponimorikgabeko lekuak, jaso ez diren aldaerak, kokapen desberdinak, kode geografikoak...Galderak zuzenak izango dira: ezagutzen duzu izen hau? Zer da? Non dago?Aurretik eman didazun besteren baten ordezkoa da? <strong>eta</strong>b.Zalantzak argitzeaz gainera, inkestatzaileak inguru horr<strong>eta</strong>z duenbestelako informazioa (beste iturri batzu<strong>eta</strong>tik jasotakoa <strong>eta</strong> lekukoak orduraarte eman ez diona) aurkeztuko dio lekukoari egiaztatzeko.Horr<strong>eta</strong>rako, inkesta tematikoa erabiliko du, prestatutakogaldetegia, atal nagusitan banatuta (orografia, hidrografia, biziguneak...),“gida” modura erabiliz 109 . Inkesta tematikoa oso zabalduta dago ikertzaileenartean (Coromines, Alvar, Buesa, Terrado, Jimeno Jurío, Echevarría..).108“bi iturri<strong>eta</strong>tik jasotako toponimoak parekatu ondoren dokumentazioan azaltzen ziren<strong>eta</strong>riko ugariinformatzaileek ezagutu ez edo aipatu ez zituztenaz ohartu ginenez, bigarren galdek<strong>eta</strong> bat egin genuen, oraingohon<strong>eta</strong>n lehen saioan emankorren <strong>eta</strong> ziurren gertatutako informatzaileengana joaz soilik, beraiei zuzeneantoponimo zehatz batzuren berri eskatu genielarik. Hori guztiarekin adierazi nahi dut, etekinak onak izatea nahibada, informatzaileei galdera zehatzak egin behar zaizkiela halako entitateen izeneez edo toponimo jakinbatzuren kokapenaz galdera eginaz...” (Usabiaga, 1993: 17)109 “Además de esas listas confeccionadas previamente, y de un mapa, llevo un cuestionario ,del tipo preparado para Aragón por Buesa...” (Jimeno Jurío, 1991: 106).“El cuestionario es una guía que ayuda a no olvidar nada esencial en el transcurso de la entrevista... y aconsejamosque sea eso: un guía, un recordatorio” (Terrado, 1999: 35).