ophelderingen.

den zekerften weg tot Wysheid. 71
Nu moet ik nog aan wyzen, hoe men, om mislei­
dingen en doolingen te verhoeden, in het verzamelen
der kennisfe door middel der zinnen, altyd agt| moet
geeven op het gemeen Menfchengevoel. De
uitwendige dingen werken in 't algemeen op den
éénen mensch gelyk als op den ander, maar der
menfchen lighaamen en werktuigen van gewaarwording
verfchillen. Dewyl echter allen alleen die verandering,
welke in hunne zintuigen voorvalt, gewaar
worden, moeten daardoor ook zekere verfcheidenheden
in de voortellingen der menfchen noodzaakelyk
veroorzaakt worden. Daarom geefc dezelfde
fpys, drank, reuk , klank enz. den éénen aangenaame
, den anderen onaangenaame gewaarwordingen
, en hy, die fyner en aandoenlyker zintuigen
heeft, ziet, hoort, fmaakt, riekt of gevoelt veele
dingen zeer fterk, welken voor lieden van ftomper
zinnen weinig of in 't geheel niet merkbaar zyn.
Dan hoe zeer de denkbeelden van gewaarwording
by veele menfchen dus van elkander onderwerpelyk
afwyken, komen egter de daar uit getrokken oordeelvellingen
over het daadelyk beftaan van een zeker
voorwerp en derzelver werking' met elkander over
een , en deeze overeenkomst is hier het kenmerk
van Waarheid. Zo dra een mensch iets buiten zig
meent te zien, te hooren of anders leevendig te
gevoelen, het gene anderen van even goede zintuigen
en gelyke opmerkzaamheid op hunne zinnen in
't geheel niet waarneemen, dan oordeelt het gemeene
menfchengevoel te regt, dat geene uitwendig»
E 4 wer-