Duurzaamheidsmeter Gent

9. SOCIO-ECONOMISCHE ASPECTEN 202
9.2.d Clustering van hoofdactiviteiten
Max. Score 1.1 1.2 1.3 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5
20
Doel van de maatregel
Op de site samenwerkende bedrijven te verzamelen (en geen tegenwerkenden).
In de strategische economische visie zijn de kansen tot clustering van hoofdactiviteiten een fundamenteel
gegeven. Hierbij worden die economische activiteiten bij elkaar gebracht waarbij de bedrijfsprocessen in
elkaar haken. De inzet hierbij is om de instroom zo veel mogelijk te beperken en de uitstroom op de site zo
hoogwaardig mogelijk te maken.
Clusters (worden) gedefinieerd als techno-economische netwerken van interdependente bedrijven die met
elkaar verweven zijn via hun specifieke bijdragen tot de waardecreatie in een productieketen
(Identificatie van techno-economische clusters in Vlaanderen, op basis van (geraamde) input-output-cijfers
van 1985. Universiteit Hasselt)
Uitleg van de maatregel
Clustering levert belangrijke economische, sociale en ecologische voordelen op. Bedrijven bevinden zich
niet meer op een toevallige wijze op de zelfde site, maar zijn gekozen omdat ze voor elkaar een toegevoegde
waarde betekenen.
Clustering is een complex proces waarbij bedrijven zich deels in een interdependente houding plaatsen
tegenover elkaar.
Clusterbedrijven en bedrijventerreinen dienen een reëel (duurzaam) voordeel te halen uit samenwerkingsprojecten,
opdat ze in competitiviteit zouden toenemen. Kwaliteitsvolle bedrijvigheid floreert vooral wanneer
bedrijven clusteren en gezamenlijk materies aanpakken die een collectieve meerwaarde hebben en wanneer
hiervoor een aanvaard (economisch) beoordelingskader bestaat. Dan ontstaan duurzame bedrijventerreinen
in de meest ruime betekenis van dit concept.. Ze dragen daadwerkelijk bij tot de verwezenlijking van de
duurzaamheidsgedachte op een terrein en genereren op termijn voor alle betrokken partijen een winstsituatie,
zowel op ruimtelijk, economisch, juridisch, technisch als sociaal vlak.
In het clustermodel kan het ketenbeheer worden geïntegreerd, waarbij zo weinig mogelijk afvalproducten de
site verlaten en de producten zo hoogwaardig mogelijk worden afgezet. Hierbij kan ook worden verwezen
naar het craddle to craddle model.
In de studie “Groeiboek duurzame bedrijventerreinen “ worden een aantal interessante modellen naar
voor geschoven rond clustering:
- ex nihilo: het opstarten van een nieuw bedrijventerrein dat van bij aanvang duurzaam wordt geconcipieerd.
- anchor tenant model: het opbouwen van een DBT rond een kernbedrijf dat als anker fungeert; een
netwerk van toe- en naleveranciers wordt rond het centrale bedrijf gelokaliseerd
- business model: het aantrekken van interessante bedrijven voor de ontwikkeling van een bepaald
gebied; veelal wordt gezocht naar links om de bedrijven in een netwerk te betrekken.
- stream model: het stimuleren van netwerken voor stofstroming door de water-, energie en materiaalstromen
op een bestaan bedrijventerrein te analyseren, typische voorbeelden zijn keten- en cascadebeheersmodellen;
- business-stream model: het organiseren van netwerking tussen gevestigde bedrijven door een businessanalyse
van bedrijven die in het systeem ingepast kunnen worden; dit betreft in essentie een combinatie
van de bovenstaande modellen;
- redeveloping model: het herbeschouwen van een bedrijventerrein door naast de water-, energie- en
materiaalstromen ook aandacht te besteden aan verbeterde onderlinge communicatie en te zoeken naar
andere vormen van samenwerking; alles met het oog op kwaliteitszorg, beperking van hinder en een
sterke betrokkenheid van de verschillende bedrijven
Bron: Van Eetvelde, Greet; Deridder, Katelijne; Delange, Eva; De Zutter, Bart; (2005). Groeiboek duurzame
bedrijventerreinen. Ugent