download piraterij - Lebowski Publishers

Matt Mason - Piraterij.qxd 22-7-2009 10:14 Pagina 51
ten goed zijn en piraterij zonder meer fout is, kan het omgekeerde
ook waar zijn. Wat de een ziet als een auteursrechtenterrorist
is in de ogen van een ander een voorvechter voor het
recht op creatieve vrijheid; talloze vormen van piraterij hebben
positieve veranderingen in de samenleving teweeggebracht.
Een piratennatie die op een soortgelijke manier van start ging
als Sealand is de Verenigde Staten van Amerika. Tijdens de
industriële revolutie in de negentiende eeuw hanteerden de
Founding Fathers een beleid dat gericht was op het namaken
van Europese uitvindingen, het negeren van internationale
patenten, en het op grote schaal stelen van intellectuele eigendommen.
‘Een slappe naleving van de wetten op de intellectuele
eigendom was de voornaamste drijvende kracht achter het
wonder van de Amerikaanse economie,’ schrijft Doron S. Ben-
Atar in Trade Secrets.‘De vs industrialiseerden zich met behulp
van expertise die door piraterij verkregen was.’ De Amerikanen
werden zelfs zo sterk met het bootleggen geassocieerd dat de
Europeanen ze ‘Janke’ gingen noemen. Dat was een Nederlands
woord, destijds bargoens voor piraat. Tegenwoordig wordt het
uitgesproken als ‘Yankee’.*
Wie op zoek gaat naar de ontstaansgeschiedenis van de
muziekindustrie, van radio, film, televisie en vrijwel iedere
andere industrie die met intellectuele eigendom te maken heeft,
zal tot de conclusie komen dat er altijd piraten bij betrokken
waren. Toen Edison de fonograaf uitvond, brandmerkten
muzikanten hem als een piraat die louter uit was op het stelen
van hun werk; dat bleef zo totdat er een systeem bedacht was
waardoor ze royalty’s konden ontvangen. Edison op zijn beurt
vond vervolgens het filmmaken uit en eiste een licentievergoeding
van iedereen die zijn technologie wilde gebruiken.
Vandaar dat een bende piraten met filmplannen, onder wie ene
William, uit New York wegvluchtte om zich te vestigen in het
toen nog wilde Westen, waar ze zonder vergunningen rijk wer-
* Dat was niet helemaal eerlijk, want alle andere vooraanstaande landen hielden
zich wel ergens in de negentiende eeuw met piraterij en industriële
spionage bezig. Piraterij was voor de Verenigde Staten onmisbaar om de concurrentie
bij te benen.
51