Evaluatie embryowet - Rijksuniversiteit Groningen

Slotbepalingen
De wetgever heeft het staatstoezicht op de volksgezondheid belast met het toezicht op de naleving
van de wet. Uit de onderzoeksbevindingen is gebleken dat de IGZ geen mogelijkheden ziet om meer te
doen dan het reageren op incidenten, zodat structureel toezicht op de naleving van de wet niet
plaatsvindt. Bij een wet als deze, die het stellen van grenzen aan handelingen met geslachtscellen en
embryo’s ten doel heeft en dit beoogt te bereiken met voorwaarden en verboden, zijn toezicht en
handhaving van wezenlijk belang. Het verdient aanbeveling dat de IGZ haar taak ten volle kan en zal
uitvoeren.
Aandachtspunten
In het toepassingsgebied van de wet blijkt ook een grote hoeveelheid andere regelgeving te zijn die
gevolgen heeft voor de praktijk. De betekenis en de onderlinge verhouding zijn in het veld niet altijd
even duidelijk. Het verdient aanbeveling dat de overheid bij voortduring voorlichting geeft over de
aard, inhoud en reikwijdte van nieuwe regels en de gevolgen daarvan voor de praktijk.
De wet maakt het gebruik van geslachtscellen en embryo’s na overlijden mogelijk. Uit de bevindingen
blijkt dat dit postmortale gebruik erg weinig voorkomt, maar dat er wel steeds vaker paren zijn die
verzoeken om hulp bij voortplanting als één van de partners terminaal ziek is. Er blijkt behoefte te zijn
aan een leidraad op dit punt. Het verdient aanbeveling dat de beroepsbeoefenaren zorgvuldigheidsvoorwaarden
ontwikkelen en deze opnemen in het Modelreglement.
Er vinden in de ivf-instellingen veel verschillende activiteiten plaats in het kader van kwaliteitsbewaking:
accreditatie in de laboratoria, visitatie en certificering in de klinieken. Er is behoefte aan één systeem
voor de beoordeling van een ivf-instelling als geheel. De conclusie luidt dat zo’n uniform kwaliteitssysteem,
te ontwikkelen door de instellingen, een goede basis kan vormen voor het toezicht van
de IGZ op de naleving van de wet in de instellingen en dat toezicht aldus zou kunnen vergemakkelijken.
Het verdient wel aanbeveling dat de IGZ dat kwaliteitssysteem toetst alvorens haar verdere activiteiten
daarop te baseren.
Er blijken steeds meer internationale samenwerkingsverbanden te ontstaan tussen wetenschappers,
zodat men geslachtscellen, embryonale stamcellen of embryo’s van het ene naar het andere land zal
willen transporteren. Een regeling voor grensoverschrijdend verkeer van geslachtscellen en embryonale
stamcellen is op handen, maar het is niet duidelijk of ook de invoer en uitvoer van embryo’s, die
op gespannen voet zou kunnen staan met de wet, is toegestaan. Het verdient aanbeveling voor de
overheid om helderheid te scheppen over de regels voor grensoverschrijdend verkeer van geslachtscellen,
embryonale stamcellen en embryo’s, en de inhoud en betekenis van de geldende regelingen
door middel van voorlichting kenbaar te maken.
De wet bevat de mogelijkheid om – na opheffing van het betreffende verbod – embryo’s speciaal tot
stand te brengen voor wetenschappelijk onderzoek, met geslachtscellen die daarvoor ter beschikking
worden gesteld. Het verdient aanbeveling dat de beroepsgroep in een standpunt of richtlijn nadere
inhoudelijke voorwaarden formuleert teneinde de gezondheidsrisico’s en de belasting voor vrouwen
15