Evaluatie embryowet - Rijksuniversiteit Groningen

7.1.4 Somatische stamcellen als alternatief
Het onderzoek met somatische stamcellen is veelbelovend. Vooral van stamcellen uit beenmerg
wordt veel verwacht. 118 Toch lijken de meeste deskundigen van mening te zijn dat menselijke embryonale
stamcellen de beste kansen bieden op succes. 119 Ook onderzoekers die werken met somatische
stamcellen wijzen op het belang van voortgaand onderzoek met menselijke embryonale stamcellen.
120
7.1.5 Het biopteren van een ivf-embryo
Een eerste voorbeeld van een (mogelijk) embryosparende methode is dat men een ivf-embryo in het
zogenoemde klievingsstadium, voorafgaand aan de terugplaatsing, biopteert teneinde een menselijke
embryonale stamcellijn te verkrijgen voor wetenschappelijk onderzoek (en eventueel toekomstige celtherapie).
Onlangs werd bericht dat dit gelukt is in een muismodel, uitgaand van een enkele cel van 8-
cellige muizenembryo’s. 121 In feite gaat het bij deze methode om toepassing van dezelfde biopsietechniek
die ook wordt toegepast in het kader van PGD – maar dan voor een ander doel. Het voordeel
van deze methode, indien succesvol toegepast op menselijke embryo’s, zou zijn dat deze geen vernietiging
van de gebiopteerde embryo’s impliceert. Of ook uit de geïsoleerde cel van een 8-cellig menselijk
embryo embryonale stamcellen kunnen worden verkregen moet echter nog blijken. Bovendien rijzen
indringende ethische vragen die nopen tot een nadere discussie over de voors en tegens van deze
optie. Wat is eigenlijk de morele winst van dit alternatief als men in het kader van ivf regelmatig
wordt geconfronteerd met restembryo’s die (uiteindelijk noodgedwongen) worden vernietigd Is deze
techniek veilig voor het embryo dat in de baarmoeder wordt geplaatst En wat te denken van de mogelijke
totipotentie van de individuele cel van het embryo, dat wil zeggen het vermogen zich te ontwikkelen
tot kind Bestaat niet de kans dat men door de biopsie in feite een nieuw embryo tot stand
brengt – en is dat acceptabel voor degenen die dit alternatief juist naar voren schuiven omdat het
embryosparend zou zijn 122 Mogelijk zou hier sprake zijn van wetenschappelijk onderzoek met embryo’s
waarmee een zwangerschap wordt beoogd dat de Embryowet in artikel 16 onder voorwaarden
toestaat.
7.1.6 Het maken van schijngestalten van (menselijke) embryo’s
Een tweede voorbeeld van alternatieven waarvan wordt geclaimd dat ze embryosparend zijn, is het
maken van schijngestalten van menselijke embryo’s die als bron van menselijke embryonale stamcellen
kunnen dienen. Het gaat dan om cybriden en zogenoemde altered somatische celkerntransplantatie.
Cybriden zijn entiteiten tot ontstaan gebracht via het transplanteren van een menselijke somatisch
118 RE Schwartz, CM Verfaillie, Adult stem cell plasticity. In: Odorico 2005, p. 45-60.
119 Gezondheidsraad, 2002; Odorico 2005.
120 B Vastag, New bioethics council offers no recommendations. JAMA 2002;287:2934-2935.
121 Y Chung, I Klimanskaya, S Becker, et al, Embryonic and extraembryonic stem cell lines derived from single mouse blastomeres.
doi:10.1038/nature04277 (online publ. Nature).
122 D Solter, Politically correct human embryonic stem cells N Engl J Med 2005;353:2321-2323.
80