Evaluatie embryowet - Rijksuniversiteit Groningen

6.5 Kwaliteit en toezicht
6.5.1 Instellingsprotocollen
Het blijkt dat alle ivf-instellingen een instellingsprotocol hebben of werken aan de totstandkoming
daarvan. Acht hebben (delen van) het instellingsprotocol ten behoeve van dit rapport overgelegd.
Daarvan werken er zes volgens het Modelreglement, soms met aanvullingen. Twee ivf-instellingen
waren bezig met het opstellen van het protocol in samenhang met een accreditatietraject, waarover
hierna meer. Zes klinieken hadden hun instellingsprotocol voorgelegd aan de lokale erkende METC. Zij
moesten soms lang op een advies wachten, maanden waren geen uitzondering.
De METC’s achten zich geschikt noch toegerust om de instellingsprotocollen te beoordelen; de CCMO
acht zich ook niet geschikt om dat te doen. De CCMO gaat ervan uit dat het Ministerie van VWS de instellingsprotocollen
beoordeelt. De meeste instellingen hebben overigens nog geen protocol ter kennis
gebracht van de Minister of de CCMO. Als redenen werden genoemd dat deze verplichting niet zou
gelden als het Modelreglement wordt gehanteerd, dat het nut niet duidelijk is, en dat de protocollen
zo vaak worden aangepast dat het ondoenlijk is om de Minister en de CCMO van elke wijziging te
verwittigen. Ivf-laboratoria met een accreditatie van het CCKL werken met vastgelegde procedures
waarin het instellingsprotocol is geïncorporeerd. Men vraagt zich af of de wetgever heeft bedoeld dat
deze laboratoriumprotocollen ingezonden moeten worden.
In samenhang met de taak om kennis te nemen van instellingsprotocollen heeft de CCMO volgens artikel
4 van de Embryowet de opdracht jaarlijks te rapporteren over nieuwe ontwikkelingen betreffende
het handelen met geslachtscellen en embryo’s. Zij doet dit – in overleg met de Gezondheidsraad –
momenteel slechts summier via de jaarverslagen. 110 De menskracht en middelen om deze taak uit te
voeren ontbreken en er zijn andere organisaties die wetenschappelijke ontwikkelingen volgen en signaleren,
aldus de CCMO.
6.5.2 Kwaliteitsbewaking
Fouten in een fertiliteitslaboratorium kunnen verstrekkende gevolgen hebben. In 1993 vond een incident
plaats, toen een tweeling van verschillende vaders ter wereld kwam. Dit vormde de aanleiding
voor de KLEM om de ivf-instellingen aan te sporen een CCKL-accreditatie voor hun laboratorium te
verwerven. Twee klinieken zijn inmiddels geaccrediteerd, de overige zijn ermee bezig. Men verwacht
dat het inwerken van collega’s eenvoudiger wordt, dat verbeterpunten boven tafel komen en dat er
effectiever gewerkt wordt. Nadelen zijn dat het veel tijd en geld kost en dat het bureaucratiseert. De
hogere kosten worden mede veroorzaakt doordat de herkomst van de gebruikte materialen en van de
grondstoffen precies te achterhalen moet zijn.
Naast de accreditatie van de laboratoria bestaan andere vormen van kwaliteitsbewaking. Zo visiteert
de NVOG maatschappen, waarbij telkens deelaspecten van de ivf-behandeling onder de loep worden
genomen. Het klinische gedeelte van een ivf-instelling kan een ISO-certificering verwerven. Er blijkt
een voorkeur te zijn voor een geïntegreerd kwaliteitssysteem voor de gehele instelling.
110 CCMO, Jaarverslagen 2002, 2003, 2004; Gezondheidsraad, Aanbiedingsbrief bij Signalering Ethiek en Gezondheid, 2003/08.
74