Evaluatie embryowet - Rijksuniversiteit Groningen

het speciaal doen ontstaan van embryo’s voor wetenschappelijk onderzoek en andere doeleinden dan
het tot stand brengen van een zwangerschap in de Embryowet is opgeheven. 56
4.3 Niet-bindende teksten
Enkele Aanbevelingen van de Raad van Europa zijn relevant in verband met de Embryowet. Zo stelt
R(90)3 van het Comité van Ministers over medisch wetenschappelijk onderzoek met mensen in beginsel
6 voorwaarden aan niet-therapeutisch wetenschappelijk onderzoek bij zwangeren. De voorwaarden
in de Embryowet zijn strikter dan deze Aanbeveling, die niet-therapeutisch wetenschappelijk onderzoek
toelaat als dat onderzoek is gericht op voordelen voor andere vrouwen en kinderen en dezelfde
resultaten niet te bereiken zijn via wetenschappelijk onderzoek met vrouwen die niet zwanger
zijn.
Er zijn ook eerdere Aanbevelingen van de parlementaire vergadering van de Raad aan het Comité van
Ministers. Aanbeveling 1046 (1986) pleit voor regelgeving over het gebruik van embryo’s en foetussen
voor wetenschappelijk onderzoek en een verbod op het speciaal tot stand brengen van embryo’s voor
wetenschappelijk onderzoek, terwijl Aanbeveling 1100 (1989) wetenschappelijk onderzoek alleen toestaat
op niet levende embryo’s.
In de Verenigde Naties is, ten slotte, in maart 2005 een Verklaring aangenomen tegen het kloneren
van mensen. Een Verklaring is, anders dan een Resolutie, niet bindend. De Verklaring maakt geen onderscheid
tussen reproductief en therapeutisch kloneren. De opvattingen over therapeutisch kloneren
zijn zo verdeeld, dat de uitslag luidde: 89 stemmen voor, 34 tegen en 37 onthoudingen. 57 Nederland
stemde tegen de Verklaring, omdat de tekst kan worden uitgelegd als een absoluut verbod op zowel
reproductief als therapeutisch kloneren, terwijl het laatste in ons land op termijn – na opheffing van
het verbod – mogelijk wordt toegestaan.
4.4 Wetgeving in andere landen
Ten tijde van inwerkingtreding van de Embryowet in 2002 hadden de meeste Europese landen wetgeving
die op het punt van de toelaatbaarheid van wetenschappelijk onderzoek met embryo’s strikter is
dan de onze. 58 Inmiddels zijn er steeds meer Europese landen met op de onze gelijkende wetgeving.
Te noemen zijn Zwitserland, Denemarken, Griekenland en Spanje. In al deze landen is wetenschappelijk
onderzoek met restembryo’s tegenwoordig wettelijk toegestaan. Er is daar echter geen sprake van
een voorgenomen opheffing van het verbod om embryo’s speciaal tot stand te brengen voor wetenschappelijk
onderzoek.
Wetenschappelijk onderzoek met embryo’s is verboden in Duitsland, Frankrijk, Oostenrijk, Ierland en
Italië. In Frankrijk en Duitsland is echter sinds kort wetenschappelijk onderzoek met geïmporteerde
56 Trees AM te Braake, The Dutch 2002 Embryos Act and the Convention on Human Rights and Biomedicine: Some Issues, European
Journal of Health Law 11: 139-151, 2004.
57 Kamerstukken II 2005/06, 26 150, nr. 33.
58 Brigitte Gratton, Survey on the National Regulations in the European Union regarding Research on Human Embryos, July 2002;
European Science Foundation, Human Stam Cell Research: scientific uncertainties and ethical dilemmas, juni 2001; Embryo’s,
wetenschappelijk onderzoek en Europese wetgeving, Europees Parlement, Informatienota nr. 14/2001.
48