Evaluatie embryowet - Rijksuniversiteit Groningen

Een uitwisseling kan juridisch zijn toegestaan, maar indruisen tegen de geest van de Embryowet.
Vanwege deze onzekerheden nemen Nederlandse wetenschappers een afwachtende houding aan, zo
is uit de vraaggesprekken gebleken.
4.7 Belangrijkste bevindingen
Een eerste uitkomst is, dat op het punt van de informatieplicht aan donoren van geslachtscellen de
Embryowet niet voldoet aan de Richtlijn weefsels en cellen. De Richtlijn stelt zwaardere eisen aan deze
informatieverstrekking. Er ligt daarom een wetsvoorstel om artikel 5 van de Embryowet aan te passen.
In de praktijk zal men moeten gaan voldoen aan de eisen van deze Richtlijn. Op een ander punt,
dat van wetenschappelijk onderzoek met foetussen, is de Embryowet strikter dan het Protocol medisch
wetenschappelijk onderzoek bij het VRMB en een Aanbeveling van de Raad van Europa. Dit
vormt op zichzelf geen knelpunt, maar betekent wel dat er ruimte is om de voorschriften in de Embryowet
desgewenst te versoepelen, ook na inwerkingtreding van het VRMB en het bedoelde protocol.
Het blijkt dat sinds de invoering van de Embryowet acht van de ons omringende Europese landen de
wettelijke grenzen voor wetenschappelijk onderzoek met embryo’s hebben verruimd. In vier landen is
het nu toegestaan om embryo’s speciaal tot stand te brengen voor wetenschappelijk onderzoek. Er is
in Europa maar één land dat de grenzen heeft aangescherpt (Italië). De terughoudendheid in andere
landen – een van de argumenten van de wetgever om voorlopig een verbod op te nemen op het speciaal
doen ontstaan van embryo’s voor wetenschappelijk onderzoek – is dus verminderd.
De internationale ontwikkelingen roepen de vraag op hoe effectief een nationale wet nog is. Is het
houdbaar om in het eigen land bepaalde handelingen te verbieden die in een buurland zijn toegestaan
Hoe geloofwaardig is het om hier bepaalde vormen van wetenschappelijk onderzoek te verbieden
en dan op termijn wel de vruchten van zulk onderzoek te willen plukken 76 Hoe moet men
omgaan met grensoverschrijdend verkeer van ivf-patiënten waarbij bewust of onbewust de Nederlandse
wet wordt omzeild Meer concreet zijn er vragen over wat nog geacht kan worden te vallen
onder het informed consent dat is gegeven bij de terbeschikkingstelling van geslachtscellen of embryo’s
en hoe het is gesteld met de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van buitenlandse donoren
en met de belangen van het toekomstige kind.
Geconcludeerd kan worden dat de internationale context enerzijds bevestigt wat de wetgever voorzag
(liberalisering), maar anderzijds verschillende nieuwe en indringende vragen oproept. Deze vragen
gaan het kader van deze wetsevaluatie te buiten, maar zijn wel degelijk van belang.
76 Gezondheidsraad. IVF: afrondende advisering. Den Haag 1998/08, p. 75
52