Evaluatie embryowet - Rijksuniversiteit Groningen

Tabel 10 Aanvaardbaarheid tot stand brengen embryo’s voor transplantatiedoeleinden
N=124 aantal %
acceptabel 28 23
twijfel 56 45
niet acceptabel 40 32
Ruim driekwart van de respondenten zou niet bereid zijn zelf eicellen af te staan voor wetenschappelijk
onderzoek, 15 procent twijfelde erover. Ruim de helft zou niet bereid zijn eicellen af te staan voor
transplantatiedoeleinden, 30 procent twijfelt en 16 procent zou hiertoe wel bereid zijn. Tweederde
van de ondervraagde vrouwen vindt dat niet van vrouwen gevraagd mag worden de ingrijpende procedure
van eiceldonatie te ondergaan alleen voor onderzoeksdoeleinden. Voor transplantatiedoeleinden
lag dit percentage iets lager. Als geen hormoonkuur nodig zou zijn, vond nog steeds ruim de helft
dat van vrouwen niet gevraagd mag worden om eicellen af te staan voor wetenschappelijk onderzoek
of voor transplantatiedoeleinden.
Op de vraag welke voorwaarden gesteld zouden moeten worden aan het tot stand brengen van embryo’s
voor wetenschappelijk onderzoek, zijn genoemd: schriftelijke informatie, schriftelijke toestemming,
een bedenktijd, de mogelijkheid om een gegeven toestemming in te trekken, een verbod
op handel, vervoer en ruil, donatie om niet, de mogelijkheid om zelf te bepalen voor welk wetenschappelijk
onderzoek gedoneerd wordt en een zorgvuldige controle door een onafhankelijke commissie.
6.4 Toepassing van de wet bij wetenschappelijk onderzoek
6.4.1 Ervaringen van wetenschappers
Wetenschappers noemden in de vraaggesprekken enkele onduidelijkheden in de wet, bijvoorbeeld
met betrekking tot informed consent. Daar doen zich vragen voor over de gerichtheid van de toestemming
bij de terbeschikkingstelling van embryo’s. Als die toestemming in detail beschrijft welk
onderzoek met het materiaal zal worden uitgevoerd, is dan voor elke wijziging opnieuw toestemming
nodig Een andere vraag betreft het kweken van stamcellijnen uit restembryo’s die ter beschikking
zijn gesteld voor wetenschappelijk onderzoek. De stamcellijnen blijven lange tijd bestaan en er kunnen
telkens cellen uit worden gehaald voor nieuw wetenschappelijk onderzoek. Het is niet duidelijk
hoever het informed consent van de donoren dan reikt. Het vooraf vragen van toestemming voor onbekende
toekomstige onderzoeken lijkt niet aanvaardbaar, het vragen van toestemming per onderzoek
moeilijk haalbaar. Een derde probleem heeft te maken met de internationale context waarin het
wetenschappelijk onderzoek zich beweegt. Wanneer onderzoekers uit verschillende landen samen
willen werken en onderzoeksmateriaal willen uitwisselen, rijst de vraag of in Nederland gegeven toestemming
transport naar het buitenland toelaat, en of buitenlandse donoren een vergelijkbare geïnformeerde
toestemming hebben geven als in Nederland is vereist en hoe onderzoekers zich daarvan
moeten vergewissen.
Rond internationale samenwerking tussen onderzoekers noemt men daarnaast de onduidelijkheid
over de vraag of het in- en uitvoeren van geslachtscellen, embryo’s en stamcellijnen wettelijk is toegestaan.
71