Evaluatie embryowet - Rijksuniversiteit Groningen

gen die in het geding zijn. Voor de beantwoording van de centrale vraag is voorafgaande beantwoording
van de deelvragen noodzakelijk.
1.2 Aanpak en verantwoording
De evaluatie van de – nog jonge – Embryowet vroeg, gezien de vraagstelling, om een combinatie van
kwantitatieve en kwalitatieve onderzoeksmethoden: literatuuronderzoek en de analyse van bestaand
materiaal, inventariserend onderzoek en analyse van de opvattingen van deskundigen en van de ervaringen
van degenen die bij de wetsuitvoering zijn betrokken. Empirisch onderzoek waarin werd nagegaan
hoe de uitvoering in de eerste jaren is verlopen nam dan ook een belangrijke plaats in.
Invoering en uitvoering van de wet
Om te achterhalen hoe de Embryowet werkt in de praktijk, is gesproken met drie gynaecologen en elf
embryologen, werkzaam in instellingen waar in vitro fertilisatie (ivf) wordt verricht (meestal in de leiding
van het laboratorium of de ivf-kliniek). Teneinde het beeld zo volledig mogelijk te krijgen is bewust
geen selectie gemaakt, maar zijn alle dertien ivf-instellingen in ons land benaderd voor een gesprek.
Eén kliniek gaf geen medewerking. Er is een aantal face-to-face interviews gehouden en drie
klinieken zijn telefonisch geïnterviewd.
Daarnaast is gesproken met vertegenwoordigers van de twee betrokken beroepsverenigingen: de Nederlandse
Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) en de vereniging van Klinisch Embryologen
(KLEM). Verder zijn vraaggesprekken gevoerd met zes wetenschappers, met de voorzitter en de
secretaris van de CCMO, met de inspecteur van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) die ervaring
had met de wet, en met twee juristen die tevens lid zijn van een METC. Van alle gesprekken zijn
verslagen gemaakt die ter beoordeling aan de gesprekspartners zijn voorgelegd. Dat leidde soms tot
verbeteringen en aanvullingen.
Via een schriftelijke vragenlijst zijn de METC’s die de dertien ivf-instellingen ten dienste staan, benaderd
met de vraag naar hun rol bij eiceldonatie. Acht METC’s hebben deze vragenlijst ingevuld en geretourneerd.
Aan de klinieken is gevraagd om hun instellingsprotocol in te zenden. Acht klinieken
hebben dat (deels) gedaan. Behalve van deze protocollen is gebruik gemaakt van documenten als
voorlichtingsmateriaal voor patiënten en informatie op internet.
In het onderzoek naar de werking van de wet met betrekking tot wetenschappelijk onderzoek zijn drie
onderzoeksprotocollen bestudeerd. Deze zijn zo gekozen dat er maximale variatie was in aard en doel
van het onderzoek en het verloop van de toetsing. Gekeken is naar de wijze waarop de CCMO de aan
haar voorgelegde onderzoeksprotocollen beoordeelt. Behalve van de dossiers is gebruik gemaakt van
aanvullende interviews. Daarbij is gesproken met de onderzoekers die bij de betreffende protocollen
betrokken waren en met vertegenwoordigers van de CCMO. Met enkele andere wetenschappelijk onderzoekers
is in algemene termen gesproken over de werkwijze van de CCMO en de werking van de
Embryowet met betrekking tot wetenschappelijk onderzoek. Eén onderzoeksprotocol was al onderwerp
van een afstudeerscriptie. Ook van die scriptie is gebruik gemaakt. 7 Bij de interviews is de
7 C Koopman, Mens of materiaal; een onderzoek naar overwegingen en afwegingen in het stamcelonderzoek met menselijke embryo’s,
in het licht van co-evolutie. Doctoraalscriptie Universiteit Twente, Enschede 2005.
27