Evaluatie embryowet - Rijksuniversiteit Groningen

interpretatie- en waarderingskader biedt. Het vinden van dat gemeenschappelijke kader is een belangrijke
doelstelling van het wetgevingsproces zelf. Volgens de interactionistische benadering moet
de wetgever zich daarbij beperken tot het aanreiken van centrale waarden en de invulling van concrete
regels op basis van deze waarden overlaten aan de praktijk. 19 In de wet moeten dan naast de centrale
waarden ook procedures worden geformuleerd die bevorderen dat het debat en de besluitvorming
op de werkvloer inderdaad op basis van de centrale waarden plaatsvinden. Het hier beschreven
symbolisch interactionisme is een ideaaltypische benadering, die in de ontstaansgeschiedenis van de
Embryowet slechts ten dele is gevolgd. De wet geeft aanzienlijk meer aan dan uitsluitend centrale
waarden en procedures.
De biomedische technologie heeft intussen niet stilgestaan. Ontstond een embryo voorheen langs natuurlijke
weg of door kunstmatige bevruchting van een eicel met een zaadcel, er zijn nu verschillende
andere manieren om een embryo tot stand te brengen. De wetenschappelijke ontwikkelingen zijn
dikwijls zowel technologisch zeer complex als veelbelovend voor zover zicht wordt geboden op diagnostiek,
therapie of een meer kennis over ziekteoorzaken. De richting van het wetenschappelijk onderzoek
met embryo’s is sedert het begin van het wetgevingstraject verbreed. Het onderzoek is niet
meer beperkt tot de kunstmatige voortplanting. Het reikt inmiddels ook verder dan de transplantatiegeneeskunde,
die ten tijde van totstandkoming van de wet als onderzoeksdoel werd toegevoegd.
De wetenschappelijke ontwikkelingen worden vanouds op de voet gevolgd en van adviezen aan de
regering voorzien door de Gezondheidsraad. Het eerste belangrijke advies op dit terrein was het advies
over kunstmatige voortplanting (1986) 20 , gevolgd door zeker vijf adviezen op het gebied van wetenschappelijk
onderzoek met embryo’s. 21 Ook was er een belangwekkend jaarverslag van de Kerncommissie
Ethiek en Medisch onderzoek (KEMO) 22 en keert het onderwerp ‘handelingen met geslachtscellen
en embryo’s’ jaarlijks terug in de signaleringen van het Centrum voor Ethiek en Gezondheid
(CEG). 23 Op deze adviezen zijn regeringsstandpunten verschenen. 24 De regering heeft consultatiebijeenkomsten
gehouden. 25
2.5 Belangrijkste bevindingen
Het voorgaande beknopte overzicht geeft een beeld van een intensief proces van omzichtig manoeuvreren
van de wetgever in de verschillende regeerperiodes, op een ethisch en emotioneel beladen terrein
waar de opvattingen in de samenleving sterk uiteen lopen en waar wetenschappelijke ontwikkelingen
zich in hoog tempo aandienen. In deze context heeft de wetgever tot taak richting te geven en
grenzen te stellen. Binnen die context speelt ook het onderzoek naar de werking van de Embryowet –
19 N Zeegers 2003.
20 Gezondheidsraad, Kunstmatige voortplanting. Den Haag 1986/26.
21 Erfelijkheid: wetenschap en maatschappij, 1989/31; Onderzoek met embryonale stamcellen, 1997/27, IVF: afrondende advisering,
1998/08; Celkerntransplantatie bij mutaties in het mitochondriale DNA, 2001/07; Stamcellen voor weefselherstel, 2002/09.
22 KEMO Jaarverslag 1989 en 1990, 1991/5.
23 Gezondheidsraad 2003/08; 2004/12; 2005/07.
24 Kamerstukken II 1996/97, 25 000 XVI, nr.54; Kamerstukken II, 2004/05, 29 800 XVI, nr. 133; Kamerstukken II 2003/04, 29 200 XVI,
nr. 263.
25 Brief VWS 19 augustus 1998, CSZ/ME-9813889A.
35