Evaluatie embryowet - Rijksuniversiteit Groningen

van embryonale stamcellen met het oog op transplantaties bij de mens die alleen kunnen worden
verricht met cellen van speciaal tot stand gebrachte embryo’s. Dit artikel treedt pas in werking na opheffing
van het verbod op het speciaal tot stand brengen van embryo’s voor wetenschappelijk onderzoek
en andere doeleinden dan het tot stand brengen van een zwangerschap.
De wet stelt in de paragrafen 3 t/m 5 regels voor drie soorten wetenschappelijk onderzoek: met embryo’s
waarmee geen zwangerschap tot stand wordt gebracht, met embryo’s waarmee wel een zwangerschap
wordt beoogd tot stand te brengen, en met foetussen: embryo’s die zich in het lichaam van
de vrouw bevinden. De toetsingscriteria en de toegestane doeleinden zijn met toenemende striktheid
omschreven. Zo moet bij embryo’s die teloor gaan het onderzoek gericht zijn op het verkrijgen van
nieuwe inzichten op het terrein van de medische wetenschap; bij embryo’s waarmee een zwangerschap
wordt beoogd, dient het onderzoek gericht te zijn op het verkrijgen van nieuwe inzichten over
kunstmatige voortplanting en de geboorte van een gezond kind; bij foetussen moet het onderzoek
nieuwe inzichten opleveren op het gebied van de geneeskunst betreffende ongeboren en pasgeboren
kinderen of omtrent de voltooiing van zwangerschappen. Steeds geldt ook de subsidiariteiteis: het
onderzoek moet niet op een andere, minder ingrijpende manier kunnen plaatsvinden.
Artikel 11 – nog niet in werking getreden – bevat de doeleinden waarvoor op termijn, na opheffing
van het verbod op het speciaal tot stand brengen van embryo’s voor wetenschappelijk onderzoek (en
andere doeleinden dan het tot stand brengen van een zwangerschap), wetenschappelijk onderzoek
mag worden gedaan met daarvoor speciaal tot stand gebrachte embryo’s. Zulk onderzoek moet leiden
tot nieuwe inzichten op een van de volgende vier terreinen: onvruchtbaarheid, kunstmatige
voortplantingstechnieken, erfelijke of aangeboren aandoeningen, en transplantatiegeneeskunde.
Paragraaf 6 introduceert een aantal concrete verboden handelingen met geslachtscellen en embryo’s.
Zoals gezegd is het in artikel 24 onder a verboden een embryo speciaal tot stand te brengen en te gebruiken
voor wetenschappelijk onderzoek en andere doeleinden dan het bewerkstelligen van een
zwangerschap, maar in de wet is tevens geregeld dat dit verbod op een bij koninklijk besluit te bepalen
tijdstip zal vervallen. Op dat moment zal artikel 24 onder b in werking treden, dat verbiedt om een
embryo speciaal tot stand te brengen en te gebruiken voor andere doeleinden dan het bewerkstelligen
van een zwangerschap of dan waarvoor het op grond van artikel 9 eerste lid ter beschikking mag
worden gesteld. Het is verder (blijvend) verboden om een embryo zich langer dan veertien dagen buiten
de baarmoeder te laten ontwikkelen, om handelingen uit te voeren gericht op de geboorte van
genetisch identieke individuen (reproductief kloneren), om bepaalde mens-diercombinaties tot stand
te brengen, om handelingen te verrichten teneinde het geslacht van een toekomstig kind te kunnen
kiezen om niet-medische redenen, en om in kweek gebrachte embryonale cellen anders te gebruiken
dan voor aan de geneeskunde gerelateerde doelen. Ten slotte bevat de wet een verbod op het opzettelijk
wijzigen van het genetisch materiaal van de kern van menselijke kiembaancellen waarmee een
zwangerschap tot stand zal worden gebracht.
De paragrafen 7 en 8 bevatten de strafbepalingen, de regeling van het toezicht, enkele wijzigingen in
andere wetten, de evaluatiebepaling en de regeling betreffende de inwerkingtreding van de wet. Hier
is de bepaling te vinden dat het verbod van artikel 24 onder a komt te vervallen op een bij koninklijk
besluit – of op wens van de Kamer bij wet – vast te stellen tijdstip. De voordracht voor dat besluit
moet worden gedaan binnen vijf jaar na de inwerkingtreding van de wet, dat wil zeggen vóór 1 september
2007.
33