Download (1037Kb) - Suleyman Demirel University Research ...

1241982 Anayasasının 123.maddesinde idarenin bütünlüğü ilkesine yer verilmişve “idare, kuruluş ve görevleriyle bir bütündür ve kanunla düzenlenir” denmiştir. Builke çeşitli kamu tüzel kişilerinden oluşan kamu yönetimi alanındaki kuruluşların biruyum içinde çalışmalarını gerekli kılmaktadır. Bu bağlamda; genel yönetim ileyerinden yönetim kuruluşları arasında bütünlük ve uyum, vesayet denetimi ile yerinegetirilirken bir yönetsel kuruluş içinde ise hiyerarşik denetim yolu ile sağlanır.İdarenin bütünlüğünün sağlanması açısından vesayet ve hiyerarşik denetim en önemliaraçlardır. Vesayet yetkisi, Anayasanın 127. maddesi itibarıyla sadece mahalliidareler üzerinden öngörülmüştür. 343 Vesayet denetimi, organlar ve işlemler üzerindedeğişik şekilde ortaya çıkabilen bir denetimdir. Bu seçilmiş organların görevlilerininseçimi, atanmaları, görevlerinden uzaklaştırılmaları ve görevlerine son verilmesişeklinde ve işlemlerin iptali, onanması, izin verme ve yerine karar alabilmebiçiminde gerçekleşmektedir. Bu yetki konusunda vurgulanması gereken bir hususda, vesayetin hiyerarşik denetimden farklı olarak yasaların öngördüğü durumlarda veöngördüğü biçimde var olan bir yetki olmasıdır. 344 Anayasada, bu yetki yukarıda dabahsedildiği gibi sadece yerel idareler için öngörülmüş iken hizmet yerinden yönetimkuruluşları için devletin denetimi ve gözetiminden ve devletin idari ve malidenetiminden söz edilmiştir. Bu durumda, Anayasanın sadece yerel yönetimler içinöngördüğü teknik bir idari denetim türü olarak belirlediği ve diğer yerinden yönetimkuruluşları için ise merkezi idarenin denetim yetkisinden bahsetmekle beraber, budenetimin içeriğini belirlememekte ve sadece bunun genel bir gözetim yetkisianlamına geldiği yönünde bir işaret bulunmaktadır. Bu genel gözetim yetkisi merkeziidareye bu hizmet yerinden yönetim kuruluşları üzerinde işlemlerin iptali, görevdenuzaklaştırma gibi yetkilerini vermesi gerektiğini söylemez. 345Anayasada denetimin içeriği konusunda bir sınırlama getirilmediğindenidarenin bütünlüğü ilkesinin gerçekleşmesi için merkezi idare ile yerinden yönetimkuruluşları arasında minimum bir denetim mekanizmasının bulunması ve kamu343 İlgili madde; “Merkezi idare mahalli idareler üzerinde, mahalli hizmetlerin idarenin bütünlüğüilkesine uygun şekilde yürütülmesi, kamu görevlerinde birliğin sağlanması, toplum yararınınkorunması ve mahalli ihtiyaçların gereği gibi karşılanması amacıyla kanunda belirtilen esas ve usullerdairesinde idari vesayet yetkisine sahiptir.”344 GÖZÜBÜYÜK., a.g.e., s.93-97.345 ULUSOY, A., “Bağımsız İdari Kurumlar”, Danıştay Dergisi, Yıl 29, S: 100, 1999, s.14-15.