Download (1037Kb) - Suleyman Demirel University Research ...

111.2.1. Anglo-Sakson Ülke UygulamalarıABD’de başkanlık rejimi dolayısıyla yürütme gücünün hükümet ve idaretarafından kullanılmasında dengenin hükümet lehine güçlenmesi eğilimi vemerkeziyetçilik ile hiyerarşi prensiplerinin Kıta Avrupası rejimlerindeki kadar genişbir kabul görmemesi dolayısıyla yoğun bir biçimde hukuki varlık kazanan BİO’lar,son zamanlarda her iki bakımdan da anayasal temelleri ABD’deki rejime zıt olan veidari rejimi benimsemiş Kıta Avrupası ülkelerinin (Fransa, İtalya, İspanya gibi) idariyapılarında da yadsınamayacak derecede önemli bir müessese haline gelmişlerdir. 291.2.1.1. ABD ÖrneğiDaha önce de belirtildiği gibi, ABD’deki ilk BİO 1887 yılında kurulanInterstate Commerce Commision (ICC)’dır. ICC’nin kuruluş amacı eyaletlerarası hertürlü taşımacılığı düzenlemekti. Ortaya çıkışına gerekçe oluşturan gelişmelerinarkasında, özel şirketler tarafından işletilen demiryollarının hizmet ve fiyatlarınakarşı kamuoyunda 1800’lerin sonuna doğru oluşan yoğun tepkiler vardır. Ancak,Amerikan Kongresi’nin yaptırım gücü sağlayacak düzenlemeleri geçirmekte ayakdiremesi ve Amerikan Yüksek Mahkemesi’nin yetkileri ile ilgili sınırlayıcı yorumlarınedeniyle, 1906 yılında Başkan Theodore Roosevelt zamanında çıkarılan HepburnYasası (Hepburn Act)’na kadar ICC etkin bir şekilde faaliyet gösterememiştir.Hepburn Yasası ile birlikte uygulama alanı demiryollarından diğer taşıma araçlarınıda kapsayacak şekilde genişleyen ICC, 1940 yılına gelindiğinde hava taşımacılığıdışında eyaletlerarası her türlü taşımacılığı düzenler durumdaydı. 1950 ve 60’lardaırk ayrımcılığını yasaklayan kararların yolcu taşımacılığı alanında uygulanmasıgörevi de ICC’nin olmuştur. Taşıma güvenliği ile ilgili görevleri 1966 yılındakurulan Ulaştırma Bakanlığı’na devredilen ICC, düzenleme yapma ve tarifebelirleme görevlerini yerine getirmeye devam etmiştir. Döneme hakim olandüzenleyici politikalar karşıtı anlayış çerçevesinde, 1980 yılında bir yasaylademiryolu ve karayolu taşıma tarifelerini belirleme yetkileri kısılan ICC, 1994yılında eyaletlerarası taşımacılık üzerindeki her türlü kontrol yetkisinin29 ERKUT, C., “Bağımsız İdari Makamlar Müessesesi Açısından Sermaye Piyasası Kurulu’nunKısa Bir Değerlendirmesi,” Bağımsız İdari Otoriteler, ed. İbrahim KABOĞLU, Alkım Yayınevi,İstanbul, 1998, s.129.