Download (1037Kb) - Suleyman Demirel University Research ...

2Dünyada BİO’lar ilk olarak 1887 yılında ABD’de ortaya çıkmış, KıtaAvrupası’nda ise yapılanmaları 1990’lı yıllardan itibaren başlamıştır. Türkiye’de iseBİO’ların kurulmasında, 24 Ocak 1980 kararlarından sonra başlatılan devletinekonomik alana olan müdahalesini en aza indirme girişimleri ve özelleştirmeçalışmalarının etkili olduğu söylenebilir. 1981 yılında Sermaye Piyasası Kurulu(SPK)’ nun kurulmasıyla başlayan süreç, özellikle 1999 yılından itibaren uluslararasıkuruluşların yönlendirmeleri ile birlikte hız kazanmış ve böylelikle dokuz adet BİOTürk idari teşkilatında yerini almıştır.BİO’lar yapısal ve işlevsel bağlamda gösterdikleri farklılıklarla, özellikle KıtaAvrupası ülkelerinde tartışmalara yol açmakta ve bağımsızlıkları, meşruiyetleri,hesap verebilirlikleri ve idari teşkilatlanmadaki yerleri bağlamında çokçaeleştirilmektedirler. Bu kurumlar, yürütme kuvveti içerisinde yer almasına rağmensiyasi iktidar tarafından denetlenememesi dolayısıyla meşruluk ve hesap verebilirlikaçısından, idari organlar olarak kabul edilmelerine rağmen merkezi yönetiminhiyerarşik ve idari vesayet denetimlerinin dışında olması nedeniyle “idareninbütünlüğü ilkesi” açısından, tartışmaların odağında yer almaktadırlar.Hiçbir kişi, kurum veya kavram kendini tanıtan, ortaya çıkaran veyaliteratürde yer almasını sağlayan anlayış ve politikalardan bağımsız düşünülemez.Dolayısıyla, liberal politikaların ürünü olan “BİO’lar” da bu politikalardan bağımsızbir değerler bütününe sahip değildir. Ancak, dünya genelinde devletin işlevsel vekurumsal yapısı kapsamında yaşanan değişim görmezden gelinmemelidir. Budüşünceden hareketle, BİO’ların Türk Kamu Yönetimi’nde de yer bulması doğal birsonuçtur. Ancak önemli olan, bu kurumların Türkiye’nin kendi iç dinamiklerinden veihtiyaçlarından varlık bulması ve Türkiye’nin kendine has ilke ve özellikleri dikkatealınarak yapılandırılmalarıdır.Söz konusu temel düşünceden hareketle, BİO’lar ve Türk Kamu Yönetimineetkilerini daha detaylı bir şekilde kavranılmasını sağlamak üzere çalışmamız üçbölüm altında incelenecektir. Çalışmanın birinci bölümünde, BİO’ları tanımlamaçabaları, ortaya çıkışları, tarihsel gelişimleri, ABD ve AB üyesi ülkelerdekiuygulamaları ile birlikte; BİO’ların türleri, yapısal ve işlevsel özellikleri incelenmeye