64etkinlik, verimlilik ve tüketicinin yararı gibi amaçlara ters neticeler yaratabilecektir.Bunun için, liberal ekonomilerde rekabet düzeninin korunması, oyunun kurallarınagöre oynanmasını sağlayacak tarafsız bir devlet kuruluşunun hakemliğini zorunlukılmaktadır. 200 Bunu gerçekleştirecek olan kuruluşlar da “Rekabet Kurumları”dır.Rekabet Kurumları, ekonominin tümünü kapsayan görev alanı içinde,teşebbüslerin bir araya gelerek veya rakipleriyle birleşerek rekabeti azaltmalarınıveya daha iyi mal ve hizmet sunmak dışındaki yöntemlerle rakiplerini pazar dışınaatmaya yönelik hareketlerini yasaklayarak sonuçta tüketicileri korumayı amaçlayanyasa ve mevzuat hükümlerini uygulamakla görevlidirler. 2012.2.1. Rekabet HukukuRekabetin düzenlenmesi ile ilgili ilk yasa 1890 yılında ABD’de yürürlüğegirmiştir. Daha çok politik nedenlerle hazırlanan yasa, 19. yüzyılın sonlarındademiryolu şirketlerinin çok fazla büyüyerek kartelleşmesi neticesinde, ürettiklerinibu yolla taşıyan çiftçilerin olumsuz yönde etkilenmelerinin önüne geçme amacınıtaşımaktaydı. Toplumun önemli bölümünü oluşturan çiftçilerin oylarını almak içinSenatör Shermann tarafından hazırlanan bu yasa, bir yandan, pazarda aynı işiyapanların aralarındaki rekabeti bozacak şekilde anlaşmalarını yasaklarken, öteyandan, tekelleri kontrol edecek düzenlemeler getirmekteydi. 202Avrupa’da rekabetle ilgili düzenlemeler ise 1929 yılındaki ekonomikbunalımdan ve İkinci Dünya Savaşı’nın olumsuz etkilerinden kaynaklanan birgelişme göstermektedir. 1957 yılında imzalanan Roma Anlaşması’nın 7 maddesindeyer alan rekabet düzenlemeleri ABD’den birçok açıdan farklıdır. 203AB RekabetHukuku kuralları, AB üyesi ülkeler rekabet hukuklarının temel kaynakları arasındasayılmaktadır. AB rekabet kuralları, üye ülkelerde, 40 yılı aşkın bir süredir doğrudanuygulanmaktadır. AB'de üye devletler arası ticareti etkileyecek boyuttaki rekabete200 EROL, K., “Dünya’da ve Türkiye’de Rekabet Kurumları”, İşveren Dergisi, TİSK, 36/4, Ocak1998, s.10.201 ARDIYOK, Ş., Doğal Tekeller ve Düzenleyici Kurumlar, Türkiye İçin Düzenleyici KurumModeli, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2000.202 UYANIK, C., “İşadamımızda Rekabet Kültürü Yok,” Nurkut İnan’la Yapılan Söyleşi, EkonomDergisi, Sayı 9, Nisan-Haziran 1998, s.6.203 UYANIK., a.g. söyleşi, s.6.
65aykırılık halleri, AB kurumlarınca, AB hukuku çerçevesinde incelenmekte vesoruşturulmaktadır. Bu nedenle, AB Komisyonu ile ulusal rekabet hukuku kurumlarıarasındaki iş birliği ve iş bölümü büyük önem kazanmaktadır. Üye ülkeler bu uyumdoğrultusunda ulusal rekabet hukuku mevzuatlarını, AB rekabet hukuku mevzuatı ileyakınlaştırma çabalarını sürdürmektedir. 204Bu sürecin ülkemize yansımaları 1980 sonrasında etkili olmuştur. Nitekim,Türkiye 1980’li yıllardan bu yana iktisadi anlamda serbestleşme ve daha rekabetçibir ekonomik yapılanmanın mümkün kılabileceği nimetlerden faydalanma çabalarınısürdürmektedir. Kamu teşebbüslerin özelleştirilmesine ilişkin programlar ve iktisadifaaliyetlerin kamu mülkiyeti yoluyla kontrolünün yerini giderek BİO’lar eliyle yasaldüzenlemelere bırakmaya başlaması, bu dönemde gündeme gelmiştir. 205Anayasal olarak gelişmeler ise, 1982 Anayasasında ilk olarak birdüzenlemenin varlığıyla gündeme gelmiştir. Anayasanın 167. maddesinde devlete buyönde bazı görevlerin verildiği görülmektedir. Bu madde devlete, “para, kredi,sermaye, mal ve hizmet piyasalarının sağlıklı ve düzenli işlemlerini sağlayıcı vegeliştirici tedbirleri” alma; “piyasalarda fiili veya anlaşma sonucu doğacaktekelleşme ve kartelleşmeyi” önleme görev ve sorumluluğunu yüklemiştir. 206Bu doğrultuda rekabet alanındaki düzenlemelerin esas olarak 1980 sonrasımali liberalleşme çabalarının izdüşümü olarak değerlendirmek mümkündür.1980’den sonra ülke ekonomisinde başlatılan liberalleşme hareketinin hukuki bir altyapıya ihtiyaç göstermesi yanında bankaların oligopol yapılarının beraberindegetirdiği sorunları çimento, ekmek gibi bazı maddelerdeki piyasa bölüşümü; nakliyekooperatifleri gibi bazı tekelci uygulamalar; tekelci bir sektörün yeni kurulanfirmaları yutması gibi gözlemler rekabet alanında düzenleme yapma ihtiyacınıdoğurmuştur. 207 Aynı zamanda, AB ile 1996 başında gerçekleştirilen Gümrük204 T.C. CUMHURBAŞKANLIĞI DDK, Rekabet Kurumunun 1999, 2000, 2001 Yılları İş veİşlemlerinin Araştırma ve Denetlenmesine İlişkin Rapor, DDK, S: 2002/12, Ankara, 16.12.2002.205 2.Yıllık Rapor, Rekabet Kurumu, s.1.206 AVANER, a.g.t., s.178.207 BAYKAN, R., “Türkiye’de Tüketicinin Korunması Tedbirleri (Öneriler ve Ekonomik Etkileri),”İstanbul Ticaret Odası, Yayın No 23, 1996, s.180.
- Page 6 and 7:
vi1.4.1.3. Denetim ……………
- Page 8 and 9:
viii2.7. ŞEKER KURUMU (ŞK) ……
- Page 10 and 11:
xKısaltmalar:a.g.e. Adı geçen es
- Page 12 and 13:
xiiTABLOLAR DİZİNİSayfaTablo 1.1
- Page 14 and 15:
2Dünyada BİO’lar ilk olarak 188
- Page 16 and 17:
4BİRİNCİ BÖLÜMBAĞIMSIZ İDAR
- Page 18:
6sektörde düzeni ve hukuka uygunl
- Page 21 and 22:
9şartlarda iyi çalıştığına,
- Page 23 and 24:
111.2.1. Anglo-Sakson Ülke Uygulam
- Page 25 and 26: 13önemli olanlarındandır. ABD’
- Page 27 and 28: 15sözcükler geçebilmektedir. 198
- Page 29 and 30: 17kaçınabilmeleridir. Bu nedenle
- Page 31 and 32: 19Sonuç olarak, AB düzenlemelerin
- Page 33 and 34: 21Otoritesi’nin, Almanya örneği
- Page 35 and 36: 23yönetim yönetilenler ilişkiler
- Page 37 and 38: 25kurulların kurul başkanı ve ü
- Page 39 and 40: 27konularında her türlü sektöre
- Page 41 and 42: 29Geniş Kapsamlı, birden fazla se
- Page 43 and 44: 31Özerklik, merkezden yönetimin s
- Page 45 and 46: 33edilmektedir. Organların oluşum
- Page 47 and 48: 35yasa); bazılarında da “kurul
- Page 49 and 50: 37davranışlar sergilemektedir. Ö
- Page 51 and 52: 39kuruluşlar, üçlü bir denetimi
- Page 53 and 54: 41BDDKKurulSalt Çoğunluk (lisansi
- Page 55 and 56: 43davaları, normal olarak kanunun
- Page 57 and 58: 45sorumluluklarını ne kadar fazla
- Page 59 and 60: 47çerçevesinde, yönetimin mali f
- Page 61 and 62: 49özerklikleri açısından önem
- Page 63 and 64: 511.4.2.1. Düzenleme YetkileriDüz
- Page 65 and 66: 53açıklama isteyebilir, teşebbü
- Page 67 and 68: 55ilgili mülki, amirlerce kapatıl
- Page 69 and 70: 57Bunun gibi, İstanbul Menkul Kıy
- Page 71 and 72: 59geçmişte yarattığı sorunlara
- Page 73 and 74: 61ihtiyaç duyulmuştur. Öte yanda
- Page 75: 63tablo ve raporlar ile diğer belg
- Page 79 and 80: 67altı yıldır ve yeniden seçile
- Page 81 and 82: 69yeniden değerlendirmek, birleşm
- Page 83 and 84: 71Cumhurbaşkanlığınca, Anayasa
- Page 85 and 86: 73Üst Kurulun üyelerinin seçimin
- Page 87 and 88: 75Tablo 2.1. Karasal Televizyon Kur
- Page 89 and 90: 77istenerek (yapılan yayınların
- Page 91 and 92: 79piyasalardan düşük maliyetle a
- Page 93 and 94: 81ve finansal kiralama şirketlerin
- Page 95 and 96: 83Kurumun kendisine tahsis edilen m
- Page 97 and 98: 85idari düzenleme yapma ve işletm
- Page 99 and 100: 872.5.2. Kuruluş AmaçlarıDüzenl
- Page 101 and 102: 89telekomünikasyon şirketinde his
- Page 103 and 104: 91düzenlemelerin yapılması gerek
- Page 105 and 106: 93denetlenmesinden ve piyasada Kanu
- Page 107 and 108: 952.6.5. EPDK’nın Bağımsızlı
- Page 109 and 110: 97Öte yandan tarımda yaşanan gel
- Page 111 and 112: 99gerektiğinde bu kuruluşlara üy
- Page 113 and 114: 101Kararı ile Tütün, Tütün Mam
- Page 115 and 116: 103hastalık, kaza veya başka bir
- Page 117 and 118: 105Bakanlığınca belirlenecek esa
- Page 119 and 120: 107sektöre eğitim vermek, ihalele
- Page 121 and 122: 109düzenlemelerin yapılmasını s
- Page 123 and 124: 111Tablo 2.2. BİO’ların Kurulu
- Page 125 and 126: 113Tablo 2.4. BİO’ların Bütçe
- Page 127 and 128:
115ŞK 7 5 ETAPDK 7 5 EKİK 10 5 HK
- Page 129 and 130:
117EPDKŞKTAPDKKİK- Hint Teknik ve
- Page 131 and 132:
119TKEPDKDevelopment Research Centr
- Page 133 and 134:
121ÜÇÜNCÜ BÖLÜMBAĞIMSIZ İDA
- Page 135 and 136:
123sayılabilir. Bu bağlamda 1980
- Page 137 and 138:
125yararının kamu hizmetlerinin g
- Page 139 and 140:
127Diğer kanunlarda olduğu gibi B
- Page 141 and 142:
129BİO’lar, siyaset yapma sürec
- Page 143 and 144:
131gerçekleştirmelerini kolaylaş
- Page 145 and 146:
133edilen kırsal kesimdeki şebeke
- Page 147 and 148:
135açıkça öngörülmemiş ve d
- Page 149 and 150:
137alınamayacaklarını ve süresi
- Page 151 and 152:
139merkezden yönetimi “merkezi i
- Page 153 and 154:
141yönetim kuruluşlarına nazaran
- Page 155 and 156:
1433.3.2.2. İdarenin Bütünlüğ
- Page 157 and 158:
145BİO’lar, tüm dünyada olduğ
- Page 159 and 160:
147doğrudan yetkiye sahip olmamas
- Page 161 and 162:
149gibi konular yer almaktadır. Y
- Page 163 and 164:
151KAYNAKÇAKitaplar:AKINCI, M., Ba
- Page 165 and 166:
153Makaleler:AZRAK, A.Ü., “Bağ
- Page 167 and 168:
155ODYAKMAZ, Z., “Rekabet Kurumu
- Page 169 and 170:
157Raporlar:RTÜK 2007 Yılı Tahmi
- Page 171 and 172:
159, (12.01.2007).http://www.rtuk.o
- Page 173:
161ÖZGEÇMİŞKişisel Bilgiler:Ad