Wewe Maisha Yako Ndoto Zako - Family Care International

120
•
•
•
•
Tibu magonjwa yote yanapojitokeza.
Pumzika na fanya mazoezi mepesi.
WEWE, MAISHA YAKO, NDOTO ZAKO
Jiunge na jumuia au vikundi vya kusaidia watu wanaoishi na VVU/UKIMWI.
Fanya ngono salama ili usimwambukize mtu mwingine virusi au mwenyewe kujiongezea
virusi vipya mwilini mwako.
Kuishi chanya maana yake ni kuishi kwa kadiri ya upeo wako kila siku. Kuishi chanya ni kitu
ambacho kila mtu anatakiwa kufanya hata kama hatuna maambukizo ya VVU.
Vilevile ni muhimu kuwasaidia watu wengine waishi kwa matumaini na VVU. Usiwaite watu
wenye VVU au UKIMWI “waathirika” kwa sababu siyo waathirika. Ni kama watu wengine, walio
na vitu vingi vya kufanya. Wanaweza kufanya kazi na kuchangia maendeleo. Wanahitaji upendo
na kusikilizwa kama watu wengine. Mara kwa mara wanahitaji msaada wa pekee kutoka kwa
marafiki wa karibu. Inawapasa ndugu kuwa na mtazamo unaowajali / usiowabagua watu wenye
VVU. Kamwe usiwatanie, kuwanyanyapaa au kuwasumbua katika jamii.
Ulikuwa unafahamu kwamba:
•
•
•
•
•
nGOnO SalaMa / MaPenZi SalaMa
UKWELI KUHUSU VVU/UKIMWI
Watu milioni 42 duniani wanaishi na VVU kwa sasa. Kati ya hawa karibu robo wana umri
wa miaka kati ya 15 na 24. Watoto na vijana chini ya miaka 18 wanawakilisha zaidi ya
asilimia 10 ya wanaoishi na VVU*.
Nchi zilizoko Kusini mwa Jangwa la Sahara zimeathirika sana na VVU/UKIMWI, na
UKIMWI ndiyo ugonjwa unaosababisha vifo vingi. Kati ya watu wote wanaoishi na VVU,
milioni 29.4 ni kutoka eneo hili na kulikuwa na maambukizo mapya ya watu milioni 3.5.
Kwa ujumla, VVU vinaenea kwa njia ya kujamiiana. Asilimia 90 ya maambukizo Afrika
yanatokana na kujamiiana.
Duniani kote, wapo watoto milioni 14 ambao ni yatima kwa sababu ya UKIMWI na kati ya
hawa milioni 12.1 wanaishi Kusini mwa Jangwa la Sahara.
Ugonjwa huu wa mlipuko unapunguza matarajio ya muda wa kuishi katika Afrika.
Mwishoni mwa miaka ya 1990, watu Afrika walitarajia kwa wastani kuishi miaka 59. Lakini
kutokana na VVU/UKIMWI, matarajio ya muda wa kuishi kwa watu wa Afrika itashuka
hadi miaka 45 tu kufikia mwaka 2010.
Ngono salama maana yake ni kufanya mapenzi ambayo yanapunguza uwezekano wa wewe
kupata magonjwa ya ngono, ikiwa ni pamoja na VVU au mimba. Ukitaka mapenzi salama kwa
asilimia mia moja (100%) basi uchaguzi ulio bora zaidi ni kupiga punyeto na kuacha kabisa
kujamiiana. Kama ukisoma sura ya 9 utafahamu kwamba punyeto ni salama kabisa, upo peke
yako. Majimaji ya sehemu za siri ni yako mwenyewe. Huwezi kupata maambukizo kutoka kwa mtu
yeyote na wala huwezi kujipa au kumpa mtu mwingine mimba.
Kubusu au kumkumbatia mwenzi wako
ni mapenzi salama. Mpaka sasa hivi
haijathibitishwa kama VVU vinaenezwa kwa
njia ya kubusu au kukumbatia. Hata hivyo, kama
mmojawapo ana maambukizo ya VVU na ana
vidonda mdomoni anaweza kumwambukiza
mwenzake. Vilevile kuna uwezekano wa
maambukizo kutokea iwapo mtagusana via vya
uzazi na kupata majimaji ya ukeni au shahawa
mikononi. Kama una mikato au michubuko
mikononi unaweza kupata maambukizi ya VVU
kama mtu mwingine ana maambukizi.
Kujamiiana kati ya watu wawili ambao wote
hawana maambukizo ya magonjwa ya zinaa au
VVU ni mapenzi salama. Lakini, bila shaka bado
patakuwa na hofu ya mimba.Watu wengi hufikiria
kwamba kwasababu wamekuwa na uhusiano na
mtu kwa muda mrefu, wanaamini kuwa hawana
VVU na magonjwa mengine ya ngono. Lakini
mmoja wao akipima ndipo ukweli unadhihirika.
Watu unaowaamini na kuwapenda wanaweza
kukuambukiza magonjwa ya zinaa. Wanaweza
wakawa hawajui kuwa wamekuambukiza.
andrew kutoka tanzania (umri wa miaka 17)
“Ninajiamini mwenyewe; sina maambukizo ya magonjwa ya ngono
kwa sababu sijawahi kujamiiana na mtu yeyote.”
anthony kutoka Kenya (umri wa miaka 15)
“Sababu nzuri kuliko zote ya kumfanya kijana acheleweshe kuanza
ngono ni kwamba ana uhakika wa kutopata UKIMWI na magonjwa
mengine ya ngono.”
Milensu kutoka Zambia (umri wa miaka 13)
“Kusema “HAPANA” sitaki kujamiiana ni njia mojawapo ya kujikinga
na hatari ya kupata magonjwa na inakufanya udhibiti maisha yako.”
Kondomu vilevile ikitumika vema hufanya tendo la ngono kuwa salama. Kwa kweli kondomu ni
muhimu katika kukulinda wewe na mwenzi wako. Hata kama hujaanza kujamiiana, ni vema usome
somo linalofuata kwani kuna siku utahitaji kuzifahamu kondomu.
KOnDOMu
SURA YA 10 | KUTUNZA AfYA YAKO YA KIUJINSIA
Hujachelewa kuanza kutumia kondomu.
Kondomu ni mfuko laini uliotengenezwa kwa mpira ambao unavalishwa kwenye uume kabla ya
kuanza kujamiiana. Mwanaume anapofikia mshindo, anakojoa shahawa ambazo hunaswa kwenye
chuchu ya kondomu. Kwa vile shahawa zinakusanyika kwenye kondomu ina maana majimaji ya
mwanaume hayamwingii mwanamke na wala uume haugusi majimaji ya ukeni kwa sababu uume
umefunikwa na kondomu.
121