Wewe Maisha Yako Ndoto Zako - Family Care International

136
WEWE, MAISHA YAKO, NDOTO ZAKO
KujitunZa na KuMtunZa MtOtO baaDa Ya KujiFunGua
Kama ulivyokuwa unakwenda kliniki kabla ya
kujifungua, hakikisha unakwenda tena kwa uchunguzi
baada ya kujifungua. Kama ulimzalia mtoto wako
nyumbani hakikisha unakwenda kliniki kwa ajili
ya uchunguzi ndani ya siku tatu. Kama ulimzalia
mtoto wako hospitalini nenda baada ya wiki sita ili
mkunga aone kama tumbo lako linarudia hali yake
ya awali. Mkunga anatakiwa pia kuangalia kama
huna maambukizo ya magonjwa au hutokwi na damu
sana.Kama ulipoteza damu nyingi wakati wa kuzaa
mkunga atakupa dawa za madini ya chuma ili kusaidia
kuongeza damu.
Mkunga anaweza vilevile kujibu maswali mengi
utakayokuwa nayo kuhusu kunyonyesha mtoto, kulala,
kinga kwa mtoto, kuzuia mimba na mambo mengine.
Mwanamke aliyezaa kwa mara ya kwanza mara nyingi
anakuwa na maswali mengi hivyo kuongea na mkunga
inaweza kukusaidia.
KuhaRibiKa MiMba
Mara nyingine mimba huwa inaharibika/inatoka yenyewe tu. Tunasema mimba imetoka kwa
bahati mbaya. Fitasi inakufa na inatoka kupitia ukeni. Malaria au magonjwa ya ngono huweza
kusababisha kuharibika mimba. Mimba inaweza kutoka vilevile kama fitasi ina matatizo.
Kama mimba itakuwa imetoka mwanamke anahitaji kumwona mhudumu wa afya ili kuhakikisha
hapati maambukizo kwenye tumbo la uzazi. Mhudumu wa afya anaweza pia akatambua
kilichosabisha mimba kutoka na kutoa matibabu ya magonjwa kama ya ngono.
Mimba inaweza vilevile kutolewa kwa makusudi kwa kupitia taratibu za kitabibu. Mimba inaweza
kutolewa na mganga aliyesomea katika mazingira ya hali ya usafi. Kutoa mimba ni utaratibu
salama kitabibu kwa ujumla na ni salama kuliko kuzaa. Katika nchi nyingi za Kiafrika ni kosa la
jinai kutoa mimba isipokuwa katika mazingira ya matatizo kama kubakwa au kujamiiana kwa
maharimu (ndugu wa karibu) au wakati ambapo maisha ya mwanamke yako hatarini kwa ajili
ya mimba au fitasi si ya kawaida na hata akizaliwa mtoto hataishi. Uthibitisho wa kitabibu
unatakiwa kuwepo kuwa mhusika alibakwa kulikuwepo kujamiiana kwa maharimu au fitasi si ya
kawaida.
Kutoa mimba kinyume cha sheria katika nchi nyingi barani Afrika ni hatari sana. Kutoa mimba
kunafanywa katika mazingira machafu na ya hatari na mara nyingi watu wengi wanaotoa
mimba hawajasomea. Kwa sababu kutoa mimba hakuruhusiwi, mtoaji mimba anaweza kutoa
bila utaratibu, kwa haraka na kuogopa na katika mazingira na vifaa vichafu. Mambo yote haya
yanamuweka mwanamke katika hatari kubwa. Kwa hakika, katika nchi nyingi za Afrika, robo ya
vifo vya wanawake wajawazito vinasababishwa na matatizo ya ama mimba kutoka au kutoa
mimba.
SURA YA 11 | MIMBA NA UZUIAJI WA MIMBA
Kutoa mimba kwa kutumia njia isiyo salama
kunaweza kusababisha matatizo ya kiafya.
Kifaa cha kutolea mimba kikiingizwa kwenye
mlango wa mfuko wa kizazi kinaweza
kikasababisha uharibifu kwenye kibofu
cha mkojo au utumbo mdogo au mlango
wa mfuko wa kizazi. Mfuko wa kizazi
ulioharibika utatakiwa uondolewe. Maana
yake, msichana hataweza kupata mtoto tena.
Kutoa mimba kusiko salama vilevile
kunaweza kusababisha kuvuja damu,
maambukizo ya magonjwa na kifo. Kuingiza
kifaa cha kutolea mimba kwenye mlango
wa mfuko wa kizazi na kizazi kunaweza
kusababisha kuvuja sana damu na msichana
anaweza akavuja damu mpaka akafa. Miti
shamba na vifaa vingine vinavyotumika
kuanzisha uchungu mara nyingi siyo safi;
vinaweza kuleta vijidudu vya maradhi katika
mfuko wa kizazi. Kizazi na mirija ya kupitisha
mayai ya mgonjwa vinaweza kuathirika sana
kiasi cha kusababishiwa ugumba au kifo. Miti
shamba, dawa au kemikali ambazo msichana
anameza zinaweza kumfanya awe mgonjwa
sana na anaweza akawa amejipa sumu
mwenyewe.
Je unajua matokeo ya utoaji mimba usio
salama?
Jane alipopata mimba alikuwa na miaka 15
na alikuwa Kidato cha Tatu. Alitaka sana
kuendelea na shule, aliishi na shangazi yake,
ambaye alimpeleka kwa mtu aliyedai ni
mganga anayefanya kazi kwenye hospitali
kubwa mjini Kampala. Mtu huyu aliingiza
kifaa kwenye uke. “Maji” yakatoka. Alisikia
maumivu makali sana, lakini aliambiwa asilie
kwa sababu hata hivyo “alitaka” mwenyewe
kilichomtokea. Shughuli ilichukua dakika 15.
Alirudi nyumbani na alitokwa na damu wiki
nzima, akidhoofu kidogokidogo kila siku.
Tumbo lake liliuma na uke ukawa unatoa
majimaji yenye harufu mbaya. Baadaye
alipelekwa kliniki inayohudumia vijana. Kliniki
waligundua amechanika sehemu kubwa ya
mfuko wa kizazi. Ilibidi afanyiwe upasuaji
na kukaa hospitalini kwa muda wa wiki nne
kutibu kidonda na maambukizo ya magonjwa.
Jane bado hajui iwapo ataweza kupata watoto
baadaye.
Diana kutoka uganda (umri wa miaka 15)
“Kutoa mimba ni hatari sana hasa kwa kutumia miti shamba. Ni
afadhali usishiriki katika ngono kabisa”.
nedina kutoka uganda (umri wa miaka 18)
“Rafiki yangu wa kike akipata mimba nitamkatisha tamaa asitoe
mimba kwa sababu ni hatari. Nitamsihi azae na kisha aendelee na
masomo yake hapo baadaye”
Kutoa mimba kunaweza kuleta matokeo ya kusikitisha kijamii. Watu wengine wakijua kwamba
msichana ametoa mimba, anaweza kufukuzwa shule, kutoaminika au kufedheheshwa na marafiki
au na familia.
Hata hivyo, wasichana wengi wanaishia kutoa mimba kwa njia isiyo salama wanapojikuta
wamepata mimba. Wanasahau hatari za kutoa mimba kwa sababu ya hofu, familia zao
zitakapogundua ujauzito wao. Wanakata tamaa ya kuendelea na masomo. Marafiki zao wa kiume
wanaweza kuwa wamewaacha au kuwalazimisha watoe mimba.
137