Wewe Maisha Yako Ndoto Zako - Family Care International

48
utaFanYa nini na chunuSi
WEWE, MAISHA YAKO, NDOTO ZAKO
Chunusi ni jambo la kawaida kwa vijana balehe. Kwa bahati mbaya , hakuna jinsi tunavyoweza
kuzikwepa kabisa; wala hakuna matibabu ya ajabu ya kutibu chunusi. Hata hivyo, yapo mambo
kadhaa ambayo unaweza kuyafanya ili kushughulikia chunusi.
Ni jambo muhimu sana kutunza ngozi yako, hususani kama unaishi sehemu zenye joto, vumbi
na unyevu unyevu. Unaweza kutumia sabuni ya kuogea na maji ya uvuguvugu kuosha taratibu
sehemu za mwili wako zenye mafuta – usoni, shingoni, mabegani, mgongoni na juu ya kifua.
Ukiosha sehemu hizi angalau mara moja kwa siku itasaidia kuondoa mafuta kwenye ngozi na
kusababisha vinyweleo kuwa safi na wazi.
Lakini usisugue sana ngozi yako au kutumia sabuni zenye nguvu na kali kwa sababu zinaweza
kusumbua ngozi yako na kusababisha chunusi zaidi. Kamwe usitumie sabuni za kufulia, sabuni
ya unga na dawa ya madoa, kwani zitaharibu ngozi yako. Jaribu kutoruhusu mafuta unayopaka
kichwani yasifike usoni kwa sababu mafuta haya yanaweza kuzuia vinyweleo vya ngozi yako.
Mwisho, kuwa mwangalifu na matumizi ya krimu za usoni na zile za kung’arisha ngozi. Ingawa
zimeandikwa kwamba ukizitumia ngozi yako itakuwa nyororo na nzuri, krimu zingine zinaharibu
ngozi kabisa. Kwa nyongeza, dawa nyingi za kulainisha ngozi zina vitu ambavyo si vizuri kwa afya
yako.
Ingawa wakati mwingine
unashawishika kuminya
chunusi,sio vizuri. Kama
utafanya hivyo, usaha
unaweza kutawanya
maambukizi kwenye
vinyweleo vingine, na
vilevile unaweza kupata
makovu ya kudumu.
Chunusi zinasumbua,
zinaweza kusababisha
maumivu na uchungu, na
zinaweza kuleta usumbufu
wakati mwingine. Lakini ni
sehemu ya ujana balehe.
Vijana wengi wanajihisi
Hata kama unafikiria kwamba chunusi zako ni mbaya, watu wengine
hawajaziona bado.
kuwa ni wao pekee wenye kusumbuliwa na matatizo ya ngozi, lakini hii ni kwa sababu hawajui
kwamba hata wenzao wa rika moja wanazo chunusi. Za kwako zinaonekana zaidi kwako
kuliko watu wengine wanavyoziona chunusi zako. Unaweza kudhani kilamtu anaziangalia, na
anaangalia ngozi yako mbaya tu na wala hakuangalii wewe. Lakini hii sio kweli. Watu wengine
wanayo mambo mengi ya kufikiria na kwa hakika wanachoangalia ni kujua wewe ni nani na wala
sio ngozi yako inaonekanaje. Kwa hiyo, usivunjike moyo na usiache chunusi chache zikunyime
raha! Hautakuwa nazo milele.
utunZaji Wa nYWele
Tunazo nywele mwili mzima, lakini zaidi kichwani, kwapani na maeneo yanayozunguka via vya
uzazi. Kutunza nywele zako ni sehemu nyingine ya kutunza usafi na kutunza vizuri mwili wako.
SURA YA 5 | MABADILIKO YA MSINGI KATIKA KUTUNZA MWILI
Nywele zilizopo kichwani mwako ni rahisi kuzitunza hususani kama utakuwa unazipunguza kila
mara. Hata kama unakata nywele kila mara na kuzisuka, unatakiwa kuziosha ili zisiwe na vumbi
na ziwe safi. Kama uko shuleni, jaribu kutochangia chanio kwa sababu unaweza kupata chawa,
maambukizi ya fangasi, na minyoo. Kama utachangia vitana, hakikisha unaviosha vizuri kwa maji
ya moto yenye sabuni kabla na baada ya kutumia.
Watu wengine wana matatizo ya mba, hali ambayo inasababishwa na ngozi ya nywele kuwa kavu
mno.Mba unasababishwa na chembechembe ndogo za ngozi mfu, na watu wengine wenye mba
nyingi wanatumia shampuu maalumu zenye dawa ili kuzuia mba.
Ni vema kuoga mara kwa mara ili kuziweka safi nywele zilizopo kwenye mwili wako, nywele
zilizopo kwenye kwapa, na nywele zilizopo kwenye maeneo ya via vya uzazi. Kama ulivyosoma
sura ya 2 nywele hizi zinasaidia kuondoa jasho na uchafu kwenye mwili wako. Hata hivyo, sehemu
nyingine za Afrika watu wananyoa nywele hizi kwa vile wanajisikia vizuri bila nywele hizo.
Kama mila na tamaduni zako zinapinga kuwa na mavuzi yakate kwa kutumia mkasi. Usiziondoe
zote kabisa kwa kutumia krimu ya kuondolea nywele au kwa kunyoa. Mafuta ya kunyolea nywele
yanasumbua na kuumiza ngozi laini katika sehemu za siri. Pia kunyoa mavuzi kuna madhara
yake. Kama unanyoa mavuzi, uwezekano wa kujikata ngozi ni mkubwa. Iwapo utajamiiana,
mikato hii ni milango ya kupitishia VVU. Hii ni hatari. Tatizo lingine la kunyoa mavuzi ni wakati
mavuzi yanaota tena. Nywele zinakuwa na incha kali kiasi cha kuweza kutoboa kondomu. Vilevile
maeneo yanayozunguka via vya uzazi yaliyonyolewa yanaweza kupata maambukizi kidogo
kwenye vinyweleo au sehemu ambazo mavuzi yanaota. Kunyoa mavuzi kiasi ni salama kidogo,
lakini kuwa mwangalifu usiondoe nywele zote.
liShe nZuRi
Margareth, kutoka tanzania (umri; miaka 18,)
“Nilipokuwa darasa la sita, nilianza kuota nywele sehemu za siri. Mama
yangu aliniambia kuwa, zikikua na kuwa ndefu ninatakiwa nizipunguze na
kuzisafisha vizuri, la sivyo nitanuka.”
lois kutoka tanzania (umri; miaka 13)
“Nimeona nywele kwenye kwapa, kwa vile sio muda mrefu nilipoziona
sijazikata bado”
Lishe nzuri ni muhimu kwa afya njema. Kula chakula chenye virutubisho ni muhimu katika maisha
yote lakini ni muhimu zaidi wakati wa utoto na wakati wa balehe kipindi ambacho mwili wako
unakua na unaongezeka kwa kasi sana.
Mwili wako unahitaji chakula kizuri ili ukue na upate nguvu kwa ajili ya kufanya vizuri shuleni,
kucheza michezo na kufanya kazi.
Wakati mwingine vijana wadogo hawali mlo wenye lishe na wanasahau kula kwa wakati maalum
uliopangwa. Wanaweza kuacha mlo kamili na badala yake wakakazania kula biskuti, chips,
chokoleti, vitu vitamu na soda. Hivi vyakula havina lishe, na mwili wako unahitaji zaidi ya hivi ili
uwe na afya.
49