Wewe Maisha Yako Ndoto Zako - Family Care International

64
•
•
WEWE, MAISHA YAKO, NDOTO ZAKO
Zungumza na watu wengine kuhusu hisia zako
Fanya mazoezi, na fanya mambo ambayo yanakufanya uwe na furaha na ujisikie vizuri.
Pamoja na haya, jaribu kutoka nje ya nyumba
yenu na pitisha muda na watu wengine. Jihusishe
na shughuli za kanisa/msikitini au kikundi cha
vijana. Kupitisha muda na watu wengine kunaweza
kukusaidia kuondoa fikra za mambo ambayo
yanakufanya uhuzunike sana. Kusaidia kazi
watu wengine kunaweza vilevile kuwa njia nzuri
ya kukufanya ujisikie vizuri. Kwa mfano; jaribu
kumsaidia mtoto anayejifunza kusoma, msaidie
rafiki au jirani yako kazi wanazozifanya. Inaonekana
kama upuuzi, lakini utashangaa namna ambavyo
kumsaidia mtu mwingine kazi kunavyoweza
kukufanya ujisikie vizuri zaidi pamoja na matatizo
uliyonayo.
unapojisikia hovyo, kusaidia watu wengine
kazi kunaweza kukufanya ujisikie vizuri zaidi.
Kama yote hayo hayakukusaidia kiasi cha kufikiria kujiua, tafadhali mtafute mtu wa kuzungumza
naye mara moja. Huyu anaweza akawa ndugu yako, mwalimu au mtaalamu wa ushauri nasaha.
Wachungaji, mashehe na viongozi wa dini wengi ni washauri nasaha wazuri, na wanatoa msaada
na ushauri kwa watu wakati wote. Ufumbuzi wa matatizo yako unaweza kupatikana, kwa hiyo
usijaribu kuyatatua peke yako unapojisikia umenyong’onyea sana.
UNAJUA kwamba pombe inaongeza mfadhaiko?
Watu wengi hunywa pombe nyingi wanapokuwa na matatizo wakiamini kuwa inawasaidia
kusahau shida walizo nazo. Pombe hufanya ubongo uwe kama umepata ganzi na kufanya
matatizo kupungua papo hapo.
Kwa bahati mbaya, pombe haiwezi kutatua matatizo yako ya huzuni au kusononeka. Ukweli
ni kwamba pombe inaangukia katika kundi la madawa ya kupunguza uwezo wa ubongo
na sehemu zingine za mwili kufanya kazi vizuri. Pombe na dawa zingine za kupunguza
wasiwasi kwa hakika zinaongezea hali ya kusononeka. Kwa kuongezea, zinamsaidia mtu
akwepe kutatua matatizo yanayomfanya asononeke. Matokeo yake, pombe inaweza kuwa
ngao ya kutegemewa hasa matatizo yanapotokea. Watu wengine wanatawaliwa sana na
pombe kiasi cha kwamba hawawezi kuishi bila kunywa.
KUISHI VIZURI NA WATU
Kuishi na kuelewana na watu ni sehemu nyingine muhimu katika afya ya hisia. Mahusiano
mazuri na wazazi na marafiki zako yatakufanya wewe mwenyewe ujisikie vizuri kwa ujumla na
yatakusaidia kupambana na raha na shida za maisha. Kuelewana na watu wengine kunahitaji
stadi muhimu kama vile:-
SURA YA 6 | UTUNZAJI AfYA YA AKILI NA MOYO
Kujitambua: Kujitambua maana yake ni kuwa na uwezo wa kuelewa hisia zako ni zipi na kwa
nini ziko hivyo. Kujitambua maana yake ni kuwa unapojisikia ovyo ovyo unaachana na kufikiria
kile unachohisi – iwe huzuni, hasira, kukata tamaa, wasi wasi, n.k. Na baada ya kuachana
na unachohisi unaendelea na kufikiria ni kitu gani kinakufanya uwe hivyo. Kwa mfano je ni
wasiwasi juu ya masomo yako? Je unashuku urafiki ambao unaonekana kufifia? Je kuna
mtu amekufanya ujisikie vibaya?
Kujitambua ni muhimu kwa sababu kunakusaidia
uelewe tatizo na chanzo chake. Kwa
kutumia taarifa hii unaweza kuanza kutatua
tatizo. Kama una wasiwasi na kazi za shule,
unaweza kuzungumza na wazazi au mwalimu
wako na kuanza kupata msaada unaouhitaji
ili ujiamini tena. Kama una wasiwasi na rafiki
yako, unaweza kuchukua hatua ya kuzungumza
naye na kumueleza namna urafiki wenu
ulivyo wa muhimu, na kwa pamoja mnaweza
kuangalia namna ya kuufanya uwe urafiki wa
nguvu. Iwapo kuna mtu anakukosesha raha,
unaweza kuamua kukabiliana naye ili afahamu
kwamba unajisikia vibaya anapokutendea
vile, au kama hiyo haisaidii, unaweza kuamua
kukaa mbali na huyo mtu anayekufanya
ujisikie vibaya.
Kujitambua ni uwezo wa kugundua unachohisi na
kinachokufanya uhisi hivyo
Mwisho, kujitambua kunaweza kukusaidia kuujua udhaifu wako, - udhaifu unaotakiwa
kuufanyia kazi mwenyewe. Je, unazo tabia au mwelekeo fulani ambao ungependa kuubadilisha?
Kwa mfano: unaweza kugundua kwamba unapofanya vibaya mitihani yako ya shule
unakuwa na tabia ya kumlaumu mtu mwingine. “Mwalimu hanipendi” unajisemesha mwenyewe.
Au unafikiria “wanafunzi wengine walikuwa wanapiga kelele kwa hiyo nilishindwa
kufikiri.”
Ni rahisi sana kulaumu watu wengine, lakini ni tabia mbaya kwa sababu huwi mkweli na hujiwajibishi.
Labda ulipokuwa mtoto ilikuwa sawa kulaumu watu wengine hasa kwa vile yapo
mambo mengine ambayo watoto hawawezi kuyadhibiti. Lakini unapoingia utu uzima, unahitaji
kuwajibika kwa matendo yako. Kama kuna jambo ambalo haliendi kama unavyotaka ni
juu yako kujaribu kulibadilisha. Kujisikitikia na kujifanya kana kwamba wewe ni mwathirika
wa matendo ya watu wengine haitatatua jambo lolote.
Ushirikeli (uwezo wa kuelewa hisia za mtu mwingine): Uwezo wa kuelewa hisia za mtu
mwingine ni sawa na kujitambua ijapokuwa huu ni uwezo wa kuelewa kile ambacho mtu
mwingine anahisi na kwa nini anahisi hivyo. Kuwa na uwezo wa kuelewa hisia za mtu
mwingine maana yake ni kuwa na uwezo wa kufikiri na kujua pale penye tatizo la mtu
kama - rafiki, mzazi, ndugu, n.k. Unaweza kujua hofu zao,wasiwasi, woga na mahitaji yao, na
unaweza kuelewa wanavyojihisi. Kama ambavyo kujitambua kunavyosaidia ujue mahitaji
yako, ushirikeli unakuwezesha kujua hisia za mtu mwingine. Kwa mfano; kama rafiki yako
ana huzuni, kufahamu tatizo lake kunaweza kukusaidia ujue namna ya kumsaidia kulitatua.
65