Wewe Maisha Yako Ndoto Zako - Family Care International

82
WEWE, MAISHA YAKO, NDOTO ZAKO
Gift, kutoka Ghana (umri wa miaka 14)
“Marafiki zangu wananipenda na kuniheshimu sana kwa sababu mimi ni
mwaminifu na ninawashauri kuhusu nini msichana anatakiwa kufanya.”
Unaweza kuwa na urafiki na watu wa jinsi moja au na watu wa jinsi tofauti.
Seif, kutoka tanzania (umri wa miaka 13)
“Ninao marafiki wa kike watatu. Tunakaa na kuongea au kusoma
pamoja. Rafiki wa kike ni kama rafiki wa kawaida tu.”
evans, kutoka Kenya (umri wa miaka 16)
“Mimi na rafiki yangu wa kike tunasaidiana kazi za shule na
kubadilishana mawazo kuhusu maisha na namna ya kujiheshimu mbele
za watu wazima.”
halima, kutoka Kenya (umri wa miaka 14)
“Kuwa na rafiki mvulana au msichana maana yake ni kusaidiana na
kufanya maamuzi pamoja. Vile vile kuzungumza kama kuna tatizo.”
Wavulana na wasichana wanaweza kuwa marafiki na wanaweza kuwa na urafiki bila ya
kujamiiana. Wavulana na wasichana wanaweza kuwa na mahusiano ya kimapenzi ambayo
hayahusishi ngono. Kwa hiyo tunapotumia maneno “rafiki wa kiume” na “rafiki wa kike”
haina maana ya kwamba mahusiano hayo ni ya kufanya ngono.
anthony, kutoka Kenya (umri wa miaka 15)
“Urafiki wetu sio wa kufanya ngono au kufanya kitu chochote
kitakachotufanya tujute baadaye. Urafiki wetu ni wa kusaidiana kama
marafiki na sio kitu kingine.”
Kwame, kutoka Ghana (umri wa miaka 17)
“Watu wanafikiri rafiki wa kike ni mtu ambaye unahusiana naye kingono
tu. Rafiki wa kike ni mtu ambaye unaweza kumwomba ushauri, mtu
ambaye unaweza kushirikiana naye kwenye matatizo.”
Urafiki mzuri na wa nguvu unapendeza sana. Unakufanya ufurahi.Unachangia katika kukua
kwa hisia kwa sababu unakufundisha jinsi ya kuwa karibu na mtu.
Urafiki mzuri vile vile unachangia katika kujiheshimu. Ukiwa na rafiki mzuri, unajisikia
vizuri. Inapendeza kuwa na mtu ambaye unaweza kumweleza siri zako. Vile vile inapendeza
kuwa na mtu anayejisikia vizuri kukueleza siri zake. Unaweza kushirikiana naye mawazo
bila wasiwasi wa kuchekwa. Unaweza kushirikiana naye siri na kujua kwamba hazitatoka
nje. Inapendeza kufahamu kwamba rafiki yako atakupenda na kukuheshimu hata kama
hukubaliani naye kuhusu jambo fulani.
Kupitia urafiki wa karibu, unaweza kujifunza jinsi ya kukubali au kukataa mambo tofauti.
Unajifunza pia jinsi ya kuwa na nguvu za kutosha kutetea maoni yako.
Kujiamini ni muhimu kwa maisha ya baadaye na kwa mahusiano na watu wengine. Ukweli ni
kwamba marafiki wanakusaidia kujenga stadi nyingi muhimu ambazo unazihitaji ili kufanikiwa
maishani. Stadi hizo ni pamoja na kuwa na uwezo wa:
•
•
•
•
•
•
SURA YA 8 | URAfIKI NA MApENZI
Kuwasiliana vizuri na kuwa muwazi kuhusu hisia zako na mawazo yako.
Kusikiliza na kujua hisia za mtu mwingine na maoni yake.
Kusaidia pale mtu anapokuwa na matatizo au anajisikia hovyo.
Kujadili (kwa mfano, wewe na rafiki yako hamjakubaliana kuhusu jambo fulani, utahitaji
kujadiliana na kuafikiana au kufikia mwafaka).
Kushirikiana, kufanya kazi pamoja na kuwajibika kwa pamoja
Kukubali na kuheshimu tofauti za maoni, imani na mazoea. (Kwa mfano, wewe na rafiki
yako mnaweza msiafiki kuhusu jambo fulani. Ni sawa tu.
Hasa urafiki unajengeka katika kipindi cha ujana balehe kwa sababu vijana wengi wanaona
aibu kuongea na wakubwa. Iwapo wazazi wako wanafikiri kutumia muda wako na marafiki
ni kupoteza muda, jaribu kuwaeleza namna marafiki zako walivyo muhimu kwako na kwa
nini. Unahitaji marafiki.
Urafiki mzuri na wa nguvu unachukua muda na bidii kuujenga. Hautokei usiku mmoja na
huwezi kupata marafiki wa kweli kila siku.
JINSI YA KUMTAMBUA MTU AMBAYE SI RAFIKI WA KWELI.
Inaweza ikatokea wakati mwingine mtu ambaye ulifikiri ni rafiki akageuka kuwa rafiki mbaya.
Kwa mfano rafiki anapotoa siri kwa watu wengine, au anaeneza uvumi wa hovyo kuhusu
wewe, huyu hafanyi vile ambavyo rafiki wa kweli anatakiwa kufanya. Rafiki wa namna hii
anaweza kukuumiza, lakini hayo ndiyo maisha. Jaribu kuzungumza naye na muombe aache
kufanya kitu chochote ambacho kina kukasirisha. Kama rafiki yako haachi kukufanyia
vibaya, kaa mbali naye. Kupoteza rafiki inasikitisha/inahuzunisha, lakini utapata rafiki
mwingine aliye bora zaidi.
ayoo, kutoka uganda (umri wa miaka 15)
“Niliwapoteza marafiki zangu wote kwa sababu
hawakuheshimu
maoni yangu. Sasa ninaye rafiki wa kweli mmoja tu, lakini
tunaheshimiana.”
Marafiki wanaweza kuwa chanzo cha shinikizo – Hasa shinikizo la kundi-rika ambalo ni
chanzo kikubwa cha wasiwasi kwa wazazi. Shinikizo la kundi-rika mara nyingi huwafanya
vijana wafanye makosa, kama kunywa pombe, au madawa ya kulevya. Shinikizo la kundi
rika linaweza kuwafanya vijana wajamiiane wakati kwa kweli hawapendi kufanya hivyo.
Florence, kutoka Ghana (umri wa miaka 16)
“Ninapata shinikizo kutoka kwa wasichana wengine
wanapojipamba na wanapotoka na kwenda kwa wavulana.
Ninajishauri mwenyewe nisionyeshe tabia mbaya au kufanya
mambo mabaya.”
83